ปลาทวนกระแสน้ำขึ้นไปวางไข่
bplaaM thuaanM graL saaeR naamH kheunF bpaiM waangM khaiL
"The fish swam up against the current to lay their eggs."

คือจะเพาะขยายพันธุ์ในช่วงฤดูวางไข่ ตั้งแต่ช่วงฤดูฝนจนถึงช่วงต้นฤดูหนาวเท่านั้น
kheuuM jaL phawH khaL yaaiR phanM naiM chuaangF reuH duuM waangM khaiL dtangF dtaaeL chuaangF reuH duuM fohnR johnM theungR chuaangF dtohnF reuH duuM naaoR thaoF nanH
"That is, [fish] breeding takes place during the egg-laying period which only occurs from the rainy season to the beginning of the winter season."

ช่วงหน้าฝนเป็นช่วงที่ยุงเยอะมาก ๆเพราะว่ามันมีน้ำให้วางไข่
chuaangF naaF fohnR bpenM chuaangF theeF yoongM yuhH maakF maakF phrawH waaF manM meeM naamH haiF waangM khaiL
"The rainy season is the period where there are many mosquitoes because there is water where the can lay their eggs."

ถ้าบ้านใครมีแจกันดอกไม้ ก็ต้องหมั่นเปลี่ยนน้ำทุกวันนะครับ เพื่อไม่ให้ยุงไปวางไข่
thaaF baanF khraiM meeM jaaeM ganM daawkL maaiH gaawF dtawngF manL bpliianL naamH thookH wanM naH khrapH pheuuaF maiF haiF yoongM bpaiM waangM khaiL
"If someone’s house has flower vases, they should be diligent to change the water in them every day so that mosquitoes cannot lay eggs [in them]."

เขาเล่าถึงวงจรชีวิตของผีเสื้อ หรือก็คือช่วงชีวิตทั้งหมดของมัน เริ่มจากตัวเมียวางไข่
khaoR laoF theungR wohngM jaawnM cheeM witH khaawngR pheeR seuuaF reuuR gaawF kheuuM chuaangF cheeM witH thangH mohtL khaawngR manM reermF jaakL dtuaaM miiaM waangM khaiL
"He told us about the lifecycle of the butterfly, that is, all of the stages of its life starting from when the female lays her eggs."

ในช่วงนี้พวกมันจะจับคู่ผสมพันธุ์แล้ววางไข่
naiM chuaangF neeH phuaakF manM jaL japL khuuF phaL sohmR phanM laaeoH waangM khaiL
"During this stage, they will mate and lay eggs."

รัฐบาลเปิดน่านน้ำเปิดโอกาสให้ชาวประมงเข้าไปจับปลา ซึ่งทุกคนก็คิดว่ามือใครยาวสาวได้สาวเอา หาวิธีกอบโกยที่จับปลาให้ได้มากที่สุด ทั้งจับปลาในฤดูวางไข่ ใช้แหตาถี่ หรือใช้ไฟฟ้าช๊อกปลาก็ตาม
ratH thaL baanM bpeertL naanF namH bpeertL o:hM gaatL haiF chaaoM bpraL mohngM khaoF bpaiM japL bplaaM seungF thookH khohnM gaawF khitH waaF meuuM khraiM yaaoM saaoR daiF saaoR aoM haaR wiH theeM gaawpL gooyM theeF japL bplaaM haiF daiF maakF theeF sootL thangH japL bplaaM naiM reuH duuM waangM khaiL chaiH haaeR dtaaM theeL reuuR chaiH faiM faaH chaawkH bplaaM gaawF dtaamM
"The government has open its territorial waters for fishermen to harvest fish. It has become a common belief that the most aggressive operators gain the greatest benefits. The most assertive seize as many fish as they can. They catch fish during mating season, use gill nets, and emply electricity to stun the fish."