ของใครของมัน
khaawngR khraiM khaawngR manM
"To each his own."

สุนัขแกว่งหางดุ๊กดิ๊กเมื่อเห็นเจ้าของของมัน
sooL nakH gwaengL haangR dookH dikH meuuaF henR jaoF khaawngR khaawngR manM
"The dog wagged its tail nonstop when it saw its owner."

ด้วยความที่ควายลุยงานหนักมาหลายปีและแก่มากแล้ว ตามสันหลังของมันจึงปรากฏคลื่นกระดูกซึ่งปูดขึ้นมาปานจะทะลุผิวหนัง
duayF khwaamM theeF khwaaiM luyM ngaanM nakL maaM laaiR bpeeM laeH gaaeL maakF laaeoH dtaamM sanR langR khaawngR manM jeungM bpraaM gohtL khleuunF graL duukL seungF bpuutL kheunF maaM bpaanM jaL thaH looH phiuR nangR
"Because the water buffalo was old and had waded through its tedious work for so many years, [you could] see the ripples of bone along its back which look like they are about to pierce through its hide."

เขาเคยคิดหาคันไถและผาลอันใหม่ ราคาของมันไม่เกินกำลังซื้อ
khaoR kheeuyM khitH haaR khanM thaiR laeH phaanR anM maiL raaM khaaM khaawngR manM maiF geernM gamM langM seuuH
"He had considered getting a new plow and blade at a price that he could afford."

ร่างสีน้ำตาลวิ่งไปมาบนเนินสักพักก็กลับไปนอนคอยแม่ของมันใต้ต้นต้นตะโก
raangF seeR namH dtaanM wingF bpaiM maaM bohnM neernM sakL phakH gaawF glapL bpaiM naawnM khaawyM maaeF khaawngR manM dtaiF dtohnF dtohnF dtaL go:hM
"The brown shape ran around on the hillock; in a little while [it] would go back to sleep, waiting for its mother beneath the persimmon tree."

จังหวะก้าวเท้าของมันเนิบนาบแต่มั่นคง
jangM waL gaaoF thaaoH khaawngR manM neerpF naapF dtaaeL manF khohngM
"Its pace was slow but steady."

ความกว้างของมันทำให้อ่อนอกอ่อนใจยามลงมือปักดำและเก็บเกี่ยว
khwaamM gwaangF khaawngR manM thamM haiF aawnL ohkL aawnL jaiM yaamM lohngM meuuM bpakL damM laeH gepL giaaoL
"The large size of [his fields] discouraged him during the periods when he had to plant his seedlings and reap his ripe grain."

ถึงแม้ควายจะยังไม่ชะลอฝีเท้าลง แต่เสียงหอบหายใจของมันดังลากยาวชัดเจน
theungR maaeH khwaaiM jaL yangM maiF chaH laawM feeR thaaoH lohngM dtaaeL siiangR haawpL haaiR jaiM khaawngR manM dangM laakF yaaoM chatH jaehnM
"Even though the buffalo did not slow its pace, its belabored breathing became noticeably louder."

ท่อนไม้ขนาดพอดีมือฟาดลงกลางลำตัวของมัน
thaawnF maaiH khaL naatL phaawM deeM meuuM faatF lohngM glaangM lamM dtuaaM khaawngR manM
"[He used] a stick of just the right size and pierced the middle of [the fish’s] body."

ปัญหาของผู้เลี้ยงช่วงแรกๆ เวลาเลี้ยงแมวเนี่ย คือปัญหาเรื่องอุจจาระของมัน คือแมวเนี่ยมันจะอึเหม็นและมันก็จะอึไม่เป็นที่
bpanM haaR khaawngR phuuF liiangH chuaangF raaekF raaekF waehM laaM liiangH maaeoM niiaF kheuuM bpanM haaR reuuangF ootL jaaM raH khaawngR manM kheuuM maaeoM niiaF manM jaL euL menR laeH manM gaawF jaL euL maiF bpenM theeF
"The problem for people who take care of cats is that when the first get them, is what to do with their wastes; that is, excrete really stinky feces and don’t excrete in only one place."

คือนิสัยของแมวเนี่ย มันค่อนข้างจะเก็บตัว ไม่อยากให้ใครมายุ่งเรื่องส่วนตัวของมันนะครับ
kheuuM niH saiR khaawngR maaeoM niiaF manM khaawnF khaangF jaL gepL dtuaaM maiF yaakL haiF khraiM maaM yoongF reuuangF suaanL dtuaaM khaawngR manM naH khrapH
"It is the habit of a cat to be withdrawn and private; it does not appreciate having anyone intrude on its private business."

ข้อเสียของแมวตัวผู้ก็คือ มันชอบฉี่ไปเรื่อยเพราะว่าการฉี่ของมันเนี่ย คือการสร้างอาณาเขต
khaawF siiaR khaawngR maaeoM dtuaaM phuuF gaawF kheuuM manM chaawpF cheeL bpaiM reuuayF phrawH waaF gaanM cheeL khaawngR manM niiaF kheuuM gaanM saangF aaM naaM khaehtL
"The downside of owning a male cat is that it likes to urinate constantly because it uses its urine to mark its territory."

ฉี่ของมันคือสัญลักษณ์แสดงอาณาเขต เพื่อป้องกันไม่ให้แมวตัวอื่นเข้ามารุกล้ำในบริเวณนี้
cheeL khaawngR manM kheuuM sanR yaH lakH saL daaengM aaM naaM khaehtL pheuuaF bpaawngF ganM maiF haiF maaeoM dtuaaM euunL khaoF maaM rookH lamH naiM baawM riH waehnM neeH
"Its urine is a marker indicating its territory in order to warn other cats from invading its area."

ก็คือ มันจะทำงานของมันไปเรื่อย ๆ จนเข้าสู่วินโดวส์
gaawF kheuuM manM jaL thamM ngaanM khaawngR manM bpaiM reuuayF reuuayF johnM khaoF suuL winM do:hwM
"That is, it will perform its own operations until it opens Windows."

แม่แมวก็เริ่มกินข้าวได้ เริ่มเล่นกับลูกๆของมันได้
maaeF maaeoM gaawF reermF ginM khaaoF daiF reermF lenF gapL luukF luukF khaawngR manM daiF
"The mother cat began to eat and was able to play with her kittens."

เขาเล่าถึงวงจรชีวิตของผีเสื้อ หรือก็คือช่วงชีวิตทั้งหมดของมัน เริ่มจากตัวเมียวางไข่
khaoR laoF theungR wohngM jaawnM cheeM witH khaawngR pheeR seuuaF reuuR gaawF kheuuM chuaangF cheeM witH thangH mohtL khaawngR manM reermF jaakL dtuaaM miiaM waangM khaiL
"He told us about the lifecycle of the butterfly, that is, all of the stages of its life starting from when the female lays her eggs."

แต่บทบาทของมันถูกวางไว้แล้วอย่างตายตัว
dtaaeL bohtL baatL khaawngR manM thuukL waangM waiH laaeoH yaangL dtaaiM dtuaaM
"However, their [ecological] role has been unalterably fixed."

และผลของมันคือ เขม่าควันพิษจากรถที่ไม่ยอมดับเครื่องตอนที่มารับส่งลูกไปโรงเรียนเช่นเดียวกับที่ฉันพบ
laeH phohnR khaawngR manM kheuuM khaL maoL khwanM phitH jaakL rohtH theeF maiF yaawmM dapL khreuuangF dtaawnM theeF maaM rapH sohngL luukF bpaiM ro:hngM riianM chenF diaaoM gapL theeF chanR phohpH
"And, the result is exhaust fumes and soot emitted by drivers who are not willing to turn off their engines when they take their kids to and pick them up from school, just like I experience."

หัวของมันพับไปพับมา
huaaR khaawngR manM phapH bpaiM phapH maaM
"Its head flopped back and forth."

มันวิ่งเข้าหาแม่ไก่ที่กำลังคุ้ยเขี่ยหาอาหารกับลูกสามตัวของมัน
manM wingF khaoF haaR maaeF gaiL theeF gamM langM khuyH khiiaL haaR aaM haanR gapL luukF saamR dtuaaM khaawngR manM
"It ran it to look for the mother hen which was scratching around looking for food with her three chicks."

โชคเป็นเกือบเหมือนกับพลังธรรมชาติ คือมันทำงานของมันเองเหมือนฟ้าผ่า มันจะผ่าลงกระบาลใครก็ได้
cho:hkF bpenM geuuapL meuuanR gapL phaH langM thamM maH chaatF kheuuM manM thamM ngaanM khaawngR manM aehngM meuuanR faaH phaaL manM jaL phaaL lohngM graL baanM khraiM gaawF daiF
"Luck is almost like a force of nature, that is, it is driven by its own dynamics like a lightning bolt. It can strike anyone. [It can strike anyone right on the head]."

เสียงร้องของมัน ดังมาแต่ไกล
siiangR raawngH khaawngR manM dangM maaM dtaaeL glaiM
"You can hear its loud caterwauling from far away."

ผมเคยนึกอยากลูบมันบ้างเป็นบางครั้ง เมื่อเห็นขนดำมันแปลบของมันสะท้อนวาบแสงไฟ
phohmR kheeuyM neukH yaakL luupF manM baangF bpenM baangM khrangH meuuaF henR khohnR damM manM bplaaepL khaawngR manM saL thaawnH waapF saaengR faiM
"Sometimes I consider stroking it when I see its shiny black coat reflecting the light."

ผมยกมือปิดหู จ้องภาพสะท้อนตัวเองในดวงตาสีฟ้าของมัน
phohmR yohkH meuuM bpitL huuR jaawngF phaapF saL thaawnH dtuaaM aehngM naiM duaangM dtaaM seeR faaH khaawngR manM
"I raised my hands and blocked my hears; I saw my own reflection in its bright blue eyes."

เสียงร้องของมันดังมาแต่ไกล
siiangR raawngH khaawngR manM dangM maaM dtaaeL glaiM
"Her crying could be heard from far away."

เขาลูบคลำมัน สีของมันซีดจางแต่มันยังคงอยู่เช่นเดียวกับชีวิตของเขา
khaoR luupF khlamM manM seeR khaawngR manM seetF jaangM dtaaeL manM yangM khohngM yuuL chenF diaaoM gapL cheeM witH khaawngR khaoR
"He caressed them; the colors had faded but they still remained as his life had."

นักวิจัยพบว่า เสือตัวผู้จะเดินเป็นวงรอบอาณาเขตของมัน
nakH wiH jaiM phohpH waaF seuuaR dtuaaM phuuF jaL deernM bpenM wohngM raawpF aaM naaM khaehtL khaawngR manM
"Researchers discovered that male tigers follow a route which circles their territory."

ทุกการกระทำมันจะมีผลของมันออกมารองรับเสมอ
thookH gaanM graL thamM manM jaL meeM phohnR khaawngR manM aawkL maaM raawngM rapH saL muuhrR
"Every action we take has its own impact."

ชื่อของมันนี้หลวงพ่อเทียนก็เป็นคนตั้งให้อีกเช่นกัน
cheuuF khaawngR manM neeH luaangR phaawF thiianM gaawF bpenM khohnM dtangF haiF eekL chenF ganM
"This is the name which Luang Poh Thien bestowed on him."

คอมพิวเตอร์มีแนวโน้มที่จะถูกลงเรื่อย ๆ แต่สมรรถภาพของมันกลับสูงขึ้น
khaawmM phiuM dtuuhrM meeM naaeoM no:hmH theeF jaL thuukL lohngM reuuayF dtaaeL saL matH thaL phaapF khaawngR manM glapL suungR kheunF
"Computers have a tendency to go down from time to time, but their efficiency has increased."

คุณชินกล่าวว่า วัตถุดิบทั้งหมดถูกคัดสรรตามหน้าที่ของมันอยู่ก่อนแล้ว อย่างเช่น วัตถุดิบที่ช่วยขับรส (พริก) วัตถุดิบที่ช่วยทำให้อิ่มท้อง (อัลมอนด์ขาว) หรือช่วยตกแต่งให้สวยงาม (ดอกอัญชันและลูกพุด)
khoonM chinM glaaoL waaF watH thooL dipL thangH mohtL thuukL khatH sanR dtaamM naaF theeF khaawngR manM yuuL gaawnL laaeoH yaangL chenF watH thooL dipL theeF chuayF khapL rohtH phrikH watH thooL dipL theeF chuayF thamM haiF imL thaawngH anM maawnM khaaoR reuuR chuayF dtohkL dtaengL haiF suayR ngaamM daawkL anM chanM laeH luukF phootH
"Khun Chin further sated that each of these ingredients was chosen for a specific purpose, for example, ingredients to enhance taste (peppers); ingredients to be filling (white almonds); and [ingredients] to be visually inviting (pea flower and jasmine)."

ที่เป็นหนึ่งในเครื่องยืนพื้นของอาหารแต่ละภาคนั่นเป็นเพราะรสชาติที่เข้มข้นอย่างปฏิเสธไม่ได้ของมันนั่นเอง
theeF bpenM neungL naiM khreuuangF yeuunM pheuunH khaawngR aaM haanR dtaaeL laH phaakF nanF bpenM phrawH rohtH chaatF theeF khemF khohnF yaangL bpaL dtiL saehtL maiF daiF khaawngR manM nanF aehngM
"[Each of these] concoctions has an enduring place in its respective region because of their indisputably intense flavor."

เสือจะอยู่ได้เพราะมีเหยื่อก็จริง แต่ที่สำคัญกว่าคือ การล่าของมันต้องสำเร็จ
seuuaR jaL yuuL daiF phrawH meeM yeuuaL gaawF jingM dtaaeL theeF samR khanM gwaaL kheuuM gaanM laaF khaawngR manM dtawngF samR retL
"It is true that a tiger can survive because of the presence of prey; but it is more important is that its hunt be successful."

เสือมีกลิ่นของมัน กลิ่นอันถูกเรียกว่า "สาบเสือ" ที่คนได้รับคือกลิ่นซาก "กลิ่น" อันเป็นงานที่มันทำ
seuuaR meeM glinL khaawngR manM glinL anM thuukL riiakF waaF saapL seuuaR theeF khohnM daiF rapH kheuuM glinL saakF glinL anM bpenM ngaanM theeF manM thamM
"A tiger has its own scent; the "tiger odor" which people smell is the odor of its prey, the result of [the tiger’s] efforts."