บ้านคือที่ที่หัวใจอาศัยอยู่
baanF kheuuM theeF theeF huaaR jaiM aaM saiR yuuL
"Home is where the heart is."

เด็กบางคนที่ขมขื่นใจจากชีวิตที่ต้องอยู่อย่างคับแค้นและถูกทารุณจากผู้ใหญ่ที่ตนอาศัยอยู่ด้วย ก็ขอมาอาศัยอยู่ที่สถานสงเคราะห์ด้วยเช่นกัน
dekL baangM khohnM theeF khohmR kheuunL jaiM jaakL cheeM witH theeF dtawngF yuuL yaangL khapH khaaenH laeH thuukL thaaM roonM jaakL phuuF yaiL theeF dtohnM aaM saiR yuuL duayF gaawF khaawR maaM aaM saiR yuuL theeF saL thaanR sohngR khrawH duayF chenF ganM
"Some children who are embittered from having to live under great stress and who are mistreated by the adults with whom they live also ask to come stay [at the foster home]."

ในขณะนั้นเป็นเรื่องที่ผิดศีลธรรมและรับไม่ได้ ที่ชายหนุ่มจะรักกับผู้หญิงที่แก่กว่า เพื่อหลีกหนีพวกปากตลาดและการดูถูกของสังคมทั้งคู่ตัดสินใจพากันหนีและอาศัยอยู่ในถ้ำ
naiM khaL naL nanH bpenM reuuangF theeF phitL seenR laH thamM laeH rapH maiF daiF theeF chaaiM noomL jaL rakH gapL phuuF yingR theeF gaaeL gwaaL pheuuaF leekL neeR phuaakF bpaakL dtaL laatL laeH gaanM duuM thuukL khaawngR sangR khohmM thangH khuuF dtatL sinR jaiM phaaM ganM neeR laeH aaM saiR yuuL naiM thamF
"At that time, it was both immoral and socially unacceptable for a young man to fall in love with an older woman. In order to avoid the town gossips and the censure of society, the couple decided to elope and live in a cave."

พะยูนเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนมที่อาศัยอยู่ในทะเล
phaH yuunM bpenM satL liiangH luukF duayF naamH nohmM theeF aaM saiR yuuL naiM thaH laehM
"The dugong is an ocean-dwelling mammal."

เมื่อผมออกจากบ้านไปก็ไปอาศัยอยู่กับเพื่อน
meuuaF phohmR aawkL jaakL baanF bpaiM gaawF bpaiM aaM saiR yuuL gapL pheuuanF
"When I left home, I went to live with my friend."

แต่เมื่อชีววิทยาตะวันตกแพร่หลายมากขึ้น ก็เริ่มมีผู้ท้วงว่าสองอย่างนี้ไม่ใช่ปลา หากเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่อาศัยอยู่ในน้ำเท่านั้น
dtaaeL meuuaF cheeM waH witH thaH yaaM dtaL wanM dtohkL phraaeF laaiR maakF kheunF gaawF reermF meeM phuuF thuaangH waaF saawngR yaangL neeH maiF chaiF bplaaM haakL bpenM satL liiangH luukF duayF nohmM theeF aaM saiR yuuL naiM naamH thaoF nanH
However, as western biological knowledge became widespread, people started to argue that these two species were not “fish”, but, rather were mammals which lived exclusively in the sea.

ส่วนใหญ่ของสัตว์ประเภทนี้ไม่ได้อาศัยอยู่ในน้ำ
suaanL yaiL khaawngR satL bpraL phaehtF neeH maiF daiF aaM saiR yuuL naiM naamH
The majority of the animals of this class do not live in the sea.

ผมอยากเติมให้ด้วยว่ารูปร่างแบบปลาเป็นรูปแบบที่เหมาะสมที่สุดในการอาศัยอยู่ในน้ำ และตระเวนหาเหยื่อในน้ำ
phohmR yaakL dteermM haiF duayF waaF ruupF raangF baaepL bplaaM bpenM ruupF baaepL theeF mawL sohmR theeF sootL naiM gaanM aaM saiR yuuL naiM naamH laeH dtraL waehnM haaR yeuuaL naiM naamH
I would like to add that the body design of fish is one that is most adapted for life in the water and for hunting for its food in the ocean.

ความเงียบ ซึ่งควรจะเป็นสมบัติของส่วนรวม เลยถูกขับไล่ให้ไปอาศัยอยู่ในห้องสมุดหรือในพื้นที่ส่วนตัวของแต่ละคน
khwaamM ngiiapF seungF khuaanM jaL bpenM sohmR batL khaawngR suaanL ruaamM leeuyM thuukL khapL laiF haiF bpaiM aaM saiR yuuL naiM haawngF saL mootL reuuR naiM pheuunH theeF suaanL dtuaaM khaawngR dtaaeL laH khohnM
"Silence, which should be a treasured asset we all have in common, is now relegated to the library or to our own individual private places."

มองเห็นอาคารบ้านเรือนและวิถีชีวิตของผู้คนที่อาศัยอยู่ริมทางรถไฟ
maawngM henR aaM khaanM baanF reuuanM laeH wiH theeR cheeM witH khaawngR phuuF khohnM theeF aaM saiR yuuL rimM thaangM rohtH faiM
"[I] saw homes and dwellilngs and [visualized] the ways of life of the people who lived along the railroad tracks."

ตอนแรกก็มาอาศัยอยู่กับญาติแถว ๆ ท่าพระจันทร์
dtaawnM raaekF gaawF maaM aaM saiR yuuL gapL yaatF thaaeoR thaaeoR thaapF raH janM thaH
"At first he came to live with his relatives near Tha Prachan."

พวกมันพบเขาอาศัยอยู่ในบ้านก่ออิฐ ที่มีร่มเงาไม้บัง
phuaakF manM phohpH khaoR aaM saiR yuuL naiM baanF gaawL itL theeF meeM rohmF ngaoM maaiH bangM
"They found him living in a shaded brick house."

บ้านเมืองที่ผมอาศัยอยู่จะต้องมีขื่อมีแป ไม่มีการข่มขู่ กดขี่ หรือประทุษร้ายกัน
baanF meuuangM theeF phohmR aaM saiR yuuL jaL dtawngF meeM kheuuL meeM bpaaeM maiF meeM gaanM khohmL khuuL gohtL kheeL reuuR bpraL thootH raaiH ganM
"My native land must be a country of law and order, without threats, oppression, or attacks [against its population]."

รัฐบาลพม่าแต่ไหนแต่ไรมา ก็ไม่ยอมรับชาวโรฮิงญา เห็นพวกเขาเป็นชนจากบังคลาเทศที่เข้ามาอาศัยอยู่ในประเทศของเขา
ratH thaL baanM phaH maaF dtaaeL naiR dtaaeL raiM maaM gaawF maiF yaawmM rapH chaaoM ro:hM hingM yaaM henR phuaakF khaoR bpenM chohnM jaakL bangM khlaaM thaehtF theeF khaoF maaM aaM saiR yuuL naiM bpraL thaehtF khaawngR khaoR
"From time immemorial, the Burmese government has not accepted the Rohingya; [it] viewed them as refugees from Bangladesh who occupied in their country."

บ้านที่สร้างจะใช้ให้เกิดประโยชน์ก็ยังต้องขึ้นอยู่กับผู้ที่อาศัยอยู่ในบ้านอีกด้วย ถ้าผู้อาศัยไม่รักษาหรือใช้ไม่ถูกวัตถุประสงค์ จะทำให้บ้านเสื่อมโทรมชำรุดบกพร่องไม่สามารถใช้ให้เกิดประโยชน์ได้
baanF theeF saangF jaL chaiH haiF geertL bpraL yo:htL gaawF yangM dtawngF kheunF yuuL gapL phuuF theeF aaM saiR yuuL naiM baanF eekL duayF thaaF phuuF aaM saiR maiF rakH saaR reuuR chaiH maiF thuukL watH thooL bpraL sohngR jaL thamM haiF baanF seuuamL so:hmM chamM rootH bohkL phraawngF maiF saaR maatF chaiH haiF geertL bpraL yo:htL daiF
"Whether or not a home that is built serves it’s purpose depends on the person living there. If the person living in the house does not take care of it or does not use it for it’s intended purpose, the house will decay, become damaged, fall into ruin, and will lose its usefulness."

มีชีวิตมากมายอาศัยอยู่ในนั้น และพวกมันก็เห็นเราเป็นเพียง "คนแปลกหน้า
meeM cheeM witH maakF maaiM aaM saiR yuuL naiM nanH laeH phuaakF manM gaawF henR raoM bpenM phiiangM khohnM bplaaekL naaF
"Many living things exist there and they view us as merely “outsiders”."

ขณะที่จำนวนคนต่างชาติที่เข้าไปอาศัยอยู่มีสัดส่วนมากกว่าคนท้องถิ่นดั้งเดิมมากขึ้นเรื่อย ๆ
khaL naL theeF jamM nuaanM khohnM dtaangL chaatF theeF khaoF bpaiM aaM saiR yuuL meeM satL suaanL maakF gwaaL khohnM thaawngH thinL dangF deermM maakF kheunF reuuayF
"At the same time the proportion of foreigners who have come to live [in the city] has continued to increase at a rate greater than that of the native [Japanese]."

เวลาไปนอนในป่าอย่าพาดเท้าไปที่ต้นไม้ใหญ่ หรือปัสสาวะใส่ เพราะต้นไม้ใหญ่จะมีเทวดาอาศัยอยู่
waehM laaM bpaiM naawnM naiM bpaaL yaaL phaatF thaaoH bpaiM theeF dtohnF maaiH yaiL reuuR bpatL saaR waH saiL phrawH dtohnF maaiH yaiL jaL meeM thaehM waH daaM aaM saiR yuuL
"When you go sleep overnight in the forest, do not rest your feet or urinate on a large tree because large trees contain spirits."

ขอให้ประชาชนที่อาศัยอยู่บริเวณชายฝั่งภาคใต้ฝั่งตะวันออกระวังอันตรายจากคลื่นลมแรงที่พัดเข้าหาฝั่ง
khaawR haiF bpraL chaaM chohnM theeF aaM saiR yuuL baawM riH waehnM chaaiM fangL phaakF dtaaiF fangL dtaL wanM aawkL raH wangM anM dtaL raaiM jaakL khleuunF lohmM raaengM theeF phatH khaoF haaR fangL
"We recommend that those who live along the Southeastern coast exercise care due to high winds coming onshore."

สิบกว่าปีนับจากนั้น เขาอาศัยอยู่ในหมู่บ้านอันเงียบสงบ
sipL gwaaL bpeeM napH jaakL nanH khaoR aaM saiR yuuL naiM muuL baanF anM ngiiapF saL ngohpL
"For more than ten years thereafter he lived in a quiet village."

เขาคิดเช่นนั้นกับเมืองที่เขาอาศัยอยู่ยามนี้ด้วย
khaoR khitH chenF nanH gapL meuuangM theeF khaoR aaM saiR yuuL yaamM neeH duayF
"He felt the same way about the place he currently lived in."

ยิ่งป่าใดมีช้างอาศัยอยู่ ด่านจะกว้าง เดินสบาย
yingF bpaaL daiM meeM chaangH aaM saiR yuuL daanL jaL gwaangF deernM saL baaiM
"For any jungle where elephants inhabit, the trails are wide and traveling along them is convenient."

หากไม่ใช่คนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ หลายคนคงจำภาพของเกาะได้จากภาพยนตร์บางเรื่องที่บอกเราว่า เกาะมีแต่ต้นมะพร้าวและความเดียวดาย
haakL maiF chaiF khohnM theeF aaM saiR yuuL naiM pheuunH theeF laaiR khohnM khohngM jamM phaapF khaawngR gawL daiF jaakL phaapF phaH yohnM baangM reuuangF theeF baawkL raoM waaF gawL meeM dtaaeL dtohnF maH phraaoH laeH khwaamM diaaoM daaiM
"If one is not an [island] native, many people have an image of islands seen in movies which show islands that abound in coconut trees and solitude."

หนึ่งในคำถามที่มีมานานเกี่ยวกับมนุษยชาติ คือ มีสิ่งมีชีวิตทรงปัญญาอาศัยอยู่ในจักรวาลเดียวกันนี้หรือไม่
neungL naiM khamM thaamR theeF meeM maaM naanM giaaoL gapL maH nootH saL yaH chaatF kheuuM meeM singL meeM cheeM witH sohngM bpanM yaaM aaM saiR yuuL naiM jakL graL waanM diaaoM ganM neeH reuuR maiF
"One long-standing question for humankind is whether or note there are other intelligent beings existing in our universe."

ที่บ้านเรามีคุณตาอาศัยอยู่ด้วย
theeF baanF raoM meeM khoonM dtaaM aaM saiR yuuL duayF
"Our grandfather lives with us at our home."