นักประวัติศาสตร์อาวุโส
nakH bpraL watL saatL aaM wooH so:hR
a senior historian

ยังมีบุคคลในประวัติศาสตร์ไทยซึ่งได้ถูกบันทึกเอาไว้ว่า คือ วีรสตรีผู้กล้าหาญและมีคุณต่อแผ่นดิน
yangM meeM bookL khohnM naiM bpraL watL saatL thaiM seungF daiF thuukL banM theukH aoM waiH waaF kheuuM weeM raH saL dtreeM phuuF glaaF haanR laeH meeM khoonM dtaawL phaenL dinM
"There are also individuals in Thai history who are noteworthy, that is, heroines who are both courageous and who benefited the kingdom."

ประเทศไทยมีบุคคลากรมากมายที่มีความรอบรู้ทั้งด้านกฎหมายระหว่างประเทศ ด้านการทูต ด้านประวัติศาสตร์ ด้านภูมิศาสตร์ ด้านอารยธรรม ด้านแผนที่ ฯลฯ
bpraL thaehtF thaiM meeM bookL khaH laaM gaawnM maakF maaiM theeF meeM khwaamM raawpF ruuH thangH daanF gohtL maaiR raH waangL bpraL thaehtF daanF gaanM thuutF daanF bpraL watL saatL daanF phuuM miH saatL daanF aaM raH yaH thamM daanF phaaenR theeF laH
"Thailand possesses many people who are technically skilled and well-in formed in matters of international law, diplomacy, history, geography, civilization, cartography, etc."

หลายท่านที่มองพัฒนาการทางประวัติศาสตร์แบบเส้นตรงตามวิธีคิดของตะวันตกอาจรู้สึกผิดหวังที่เห็นพัฒนาการทางการเมืองของสังคมไทยที่ไม่ก้าวหน้าไปแบบเส้นตรง
laaiR thanF theeF maawngM phatH thaH naaM gaanM thaangM bpraL watL saatL baaepL senF dtrohngM dtaamM wiH theeM khitH khaawngR dtaL wanM dtohkL aatL ruuH seukL phitL wangR theeF henR phatH thaH naaM gaanM thaangM gaanM meuuangM khaawngR sangR khohmM thaiM theeF maiF gaaoF naaF bpaiM baaepL senF dtrohngM
"Many people who view historical development as a straight line (function) as in Western thinking are disappointed when they perceive that political development of Thai society does not move forward in a linear manner."

กลับไปดูประวัติศาสตร์ที่ผ่านมา แล้วประเมินเอาเอง
glapL bpaiM duuM bpraL watL saatL theeF phaanL maaM laaeoH bpraL meernM aoM aehngM
"Go back and look at prior history and decide for yourself."

เนื้อหาของประวัติศาสตร์อาณานิคมที่ฝรั่งสร้างขึ้นมีท้องเรื่องคล้าย ๆ กัน คือมหาอาณาจักรที่เรืองอำนาจและธนสารสมบัติหนึ่งได้เกิดขึ้น
neuuaH haaR khaawngR bpraL watL saatL aaM naaM niH khohmM theeF faL rangL saangF kheunF meeM thaawngH reuuangF khlaaiH khlaaiH ganM kheuuM maH haaR aaM naaM jakL theeF reuuangM amM naatF laeH thohnM saanR sohmR batL neungL daiF geertL kheunF
"The essential elements of the colonial histories of the West are much the same; that is, they are major empires which amassed power and great wealth."

นอกจากเราไม่สามารถรู้ได้ว่าอะไรเกิดขึ้นจริง ๆ แล้ว ประวัติศาสตร์ยังอ่อนไหวต่อการแทรกแซงของอคติ ต่อการตัดสินผิดพลาด และต่ออำนาจที่จะใช้เนื้อหาเป็นเครื่องมือในการครอบงำ
naawkF jaakL raoM maiF saaR maatF ruuH daiF waaF aL raiM geertL kheunF jingM jingM laaeoH bpraL watL saatL yangM aawnL waiR dtaawL gaanM saaekF saaengM khaawngR aL khaH dtiL dtaawL gaanM dtatL sinR phitL phlaatF laeH dtaawL amM naatF theeF jaL chaiH neuuaH haaR bpenM khreuuangF meuuM naiM gaanM khraawpF ngamM
"Besides (the fact) that we cannot really know what really happened, history is (also) susceptible to interference by prejudice, mistaken decisions, and to forces which use historical facts as a means of control."

หนังสือนี้เกี่ยวกับประวัติศาสตร์
nangR seuuR neeH giaaoL gapL bpraL watL saatL
"This book concerns history."

หนังสือนี้เรื่องประวัติศาสตร์
nangR seuuR neeH reuuangF bpraL watL saatL
"This book is about history."

น้ำมันแพงเหลือหลายชนิดที่ไม่มีในประวัติศาสตร์โลก
namH manM phaaengM leuuaR laaiR chaH nitH theeF maiF meeM naiM bpraL watL saatL lo:hkF
"Oil was more expensive than at any other time in history."

หากกรรมาธิการร่างรัฐธรรมนูญใจอ่อนยอมตามและบรรจุข้อความดังกล่าวลงไป ก็เป็นที่เชื่อมั่นได้ว่าประวัติศาสตร์ตามแบบที่เคยเกิดขึ้นในศรีลังกาก็จะซ้ำรอยในประเทศไทย
haakL gamM maaM thiH gaanM raangF ratH thaL thamM maH nuunM jaiM aawnL yaawmM dtaamM laeH banM jooL khaawF khwaamM dangM glaaoL lohngM bpaiM gaawF bpenM theeF cheuuaF manF daiF waaF bpraL watL saatL dtaamM baaepL theeF kheeuyM geertL kheunF naiM seeR langM gaaM gaawF jaL samH raawyM naiM bpraL thaehtF thaiM
"If the Constitutional Drafting Commission is weak and allows the insertion of these provisions, it is certain that what happened in Sri Lanka will happen again in Thailand."

จะว่าผมมองการเมืองไทยในแง่ดีหรือในแง่ร้ายไม่ได้ ผมมองในแง่ประวัติศาสตร์ และเห็นว่าในเมืองไทยระบอบประชาธิปไตยกำลังก่อตัวซึ่งต้องใช้เวลามากพอสมควร และย่อมขรุขระ ไม่ราบเรียบ ดังการแช่แป้งทำขนมจีน
jaL waaF phohmR maawngM gaanM meuuangM thaiM naiM ngaaeF deeM reuuR naiM ngaaeF raaiH maiF daiF phohmR maawngM naiM ngaaeF bpraL watL saatL laeH henR waaF naiM meuuangM thaiM raH baawpL bpraL chaaM thipH bpaL dtaiM gamM langM gaawL dtuaaM seungF dtawngF chaiH waehM laaM maakF phaawM sohmR khuaanM laeH yaawmF khrooL khraL maiF raapF riiapF dangM gaanM chaaeF bpaaengF thamM khaL nohmR jeenM
"You cannot say that I take a favorable or unfavorable view toward Thai politics. I view (Thai politics) from an historical perspective and I perceive that in Thailand democracy is just beginning to take hold; (democracy) must mature in its own time and at its own pace. And, the pace will be rocky and unsteady at times; but in the end (democracy) will survive."

บุชนั้นจะทำเหมือนสี่ปีที่แล้วมาหรือว่าต้องการทำให้ดีขึ้นกว่าเดิมเพื่อประวัติศาสตร์จะได้จารึกในทางที่ดี
boochL nanH jaL thamM meuuanR seeL bpeeM theeF laaeoH maaM reuuR waaF dtawngF gaanM thamM haiF deeM kheunF gwaaL deermM pheuuaF bpraL watL saatL jaL daiF jaaM reukH naiM thaangM theeF deeM
"Will Bush do has he has done over the last four years, or will he try to do better so that history will remember him in a more favorable light."

นี่นำมาสู่การออกหนังสือเล่มสำคัญซึ่งกลายเป็นภาคบังคับสำหรับผู้สนใจประวัติศาสตร์การเมืองไทย
neeF namM maaM suuL gaanM aawkL nangR seuuR lemF samR khanM seungF glaaiM bpenM phaakF bangM khapH samR rapL phuuF sohnR jaiM bpraL watL saatL gaanM meuuangM thaiM
"This has resulted in the publication of an important book which has become compulsory [reading] for anyone interested in the history of Thai politics."

เรื่องเหล่านี้จะเป็นจุดด่างในประวัติศาสตร์กระบวนกระบวนการยุติธรรมอย่างแน่นอน
reuuangF laoL neeH jaL bpenM jootL daangL naiM bpraL watL saatL graL buaanM graL buaanM gaanM yootH dtiL thamM yaangL naaeF naawnM
"These incidents have definitely been a blemish on the history of the judicial process."

ภาพนี้ไม่เพียงแต่ไม่มีจริง ๆ ในปัจจุบัน แต่ผมเชื่อว่าไม่มีจริง ๆในประวัติศาสตร์ด้วย
phaapF neeH maiF phiiangM dtaaeL maiF meeM jingM jingM naiM bpatL jooL banM dtaaeL phohmR cheuuaF waaF maiF meeM jingM jingM naiM bpraL watL saatL duayF
"This image is not only erroneous today, but, I believe, never was accurate historically."

เหตุการณ์ที่นำมาซึ่งความสูญเสียได้ถูกบันทึกไว้ในประวัติศาสตร์ และเป็นอุทาหรณ์ให้ผู้คนรุ่นหลังได้ศึกษาและจดจำมาพอสมควร
haehtL gaanM theeF namM maaM seungF khwaamM suunR siiaR daiF thuukL banM theukH waiH naiM bpraL watL saatL laeH bpenM ooL thaaM haawnR haiF phuuF khohnM roonF langR daiF seukL saaR laeH johtL jamM maaM phaawM sohmR khuaanM
"The events which brought about the destruction have been historically recorded and serve as a good lesson for future generations to learn from and remember."

ประวัติศาสตร์ที่ซ้ำรอยเอาเข้าจริงไม่เคยมี
bpraL watL saatL theeF samH raawyM aoM khaoF jingM maiF kheeuyM meeM
"In fact, history has never repeated itself."

ผมไม่ได้บอกว่า เหตุการณ์จะเกิดขึ้นซ้ำเหมือนกับเรากำลังเดินย่ำรอยเดิมของประวัติศาสตร์
phohmR maiF daiF baawkL waaF haehtL gaanM jaL geertL kheunF samH meuuanR gapL raoM gamM langM deernM yamF raawyM deermM khaawngR bpraL watL saatL
I am not saying that what will happen will repeat the history of what happened last time...

ความเปลี่ยนแปลงใหญ่ ๆ ในประวัติศาสตร์เป็นเรื่องน่าตื่นเต้น เพราะมันผกผันชะตาชีวิตของผู้คนอย่างน่าพิศวง ด้วยเหตุที่ไม่มีสูตรตายตัว
khwaamM bpliianL bplaaengM yaiL yaiL naiM bpraL watL saatL bpenM reuuangF naaF dteuunL dtenF phrawH manM phohkL phanR chaH dtaaM cheeM witH khaawngR phuuF khohnM yaangL naaF phitH saL wohngR duayF haehtL theeF maiF meeM suutL dtaaiM dtuaaM
"Major historical shifts are exciting events because they turn around the destinies of people in surprising ways with causes that follow no fixed pattern."

หากท่านเห็นแก่อนาคตประวัติศาสตร์จะจารึกชื่อและความกล้าหาญของท่านไว้อย่างน่าภาคภูมิใจไปอีกหลายชั่วคน
haakL thanF henR gaaeL aL naaM khohtH bpraL watL saatL jaL jaaM reukH cheuuF laeH khwaamM glaaF haanR khaawngR thanF waiH yaangL naaF phaakF phuuM miH jaiM bpaiM eekL laaiR chuaaF khohnM
"If you look toward the future, history will remember you and your bravery with pride for many generations."

ละครประวัติศาสตร์เรื่องนี้พยายามจะอิงข้อเท็จจริงเชิงประวัติศาสตร์เท่าที่จะแสวงหามาได้
laH khaawnM bpraL watL saatL reuuangF neeH phaH yaaM yaamM jaL ingM khaawF thetH jingM cheerngM bpraL watL saatL thaoF theeF jaL saL waaengR haaR maaM daiF
"This historical drama attempts to reference historical facts to the extent such facts are available."

คดีความนี้ถือเป็นคดีความประวัติศาสตร์ เพราะส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและมนุษย์จำนวนมาก
khaH deeM khwaamM neeH theuuR bpenM khaH deeM khwaamM bpraL watL saatL phrawH sohngL phohnR graL thohpH dtaawL singL waaetF laawmH laeH maH nootH jamM nuaanM maakF
"This case is seen as being of historical importance because it will have an effect on the environment and on much of humanity."

หลักฐานทางโบราณคดีที่เจ้าหน้าที่ขุดค้นขึ้นมาได้ใหม่นี้ อาจจะเปลี่ยนแปลงโฉมหน้าประวัติศาสตร์ใหม่เลยก็ได้
lakL thaanR thaangM bo:hM raanM naH khaH deeM theeF jaoF naaF theeF khootL khohnH kheunF maaM daiF maiL neeH aatL jaL bpliianL bplaaengM cho:hmR naaF bpraL watL saatL maiL leeuyM gaawF daiF
"Archeological evidence which workers recently discovered may very change the our view of history."

กล่าวกันว่า ภาพนี้ถือเป็น ภาพที่น่ากลัวที่สุดภาพหนึ่งในประวัติศาสตร์การเมืองไทย
glaaoL ganM waaF phaapF neeH theuuR bpenM phaapF theeF naaF gluaaM theeF sootL phaapF neungL naiM bpraL watL saatL gaanM meuuangM thaiM
"It is commonly said that this image is believed to be the most frightening image in Thai political history."

เป็นบทเรียนเศรษฐกิจการเงินครั้งสำคัญในประวัติศาสตร์ของประเทศ ที่ถูกใช้เป็น "หมุดหมาย" ไว้อ้างอิง ไว้ทบทวนกันเสมอมา
bpenM bohtL riianM saehtL thaL gitL gaanM ngernM khrangH samR khanM naiM bpraL watL saatL khaawngR bpraL thaehtF theeF thuukL chaiH bpenM mootL maaiR waiH aangF ingM waiH thohpH thuaanM ganM saL muuhrR maaM
"It was a historically important lesson in the economics of finance for our country which [will be] used as a milestone and serve as a constant reminder [to us]."

เช่น ภูเก็ตมีทะเลสวย มีหาดทรายสวย มีประวัติศาสตร์ของการเป็นเมืองแบบสิโน โปรตุเกส มีความเป็นเมืองเหมืองแร่เก่า มีวัฒนธรรมพ่อค้า
chenF phuuM getL meeM thaH laehM suayR meeM haatL saaiM suayR meeM bpraL watL saatL khaawngR gaanM bpenM meuuangM baaepL siL no:hM bpro:hM dtooL gaehtL meeM khwaamM bpenM meuuangM meuuangR raaeF gaoL meeM watH thaH naH thamM phaawF khaaH
"For example, Phuket has a beautiful ocean and lovely beaches; it has a history associated with its Sino-Portuguese past; it was formerly a tin mining center; and it has a commercial culture."

ดังนั้น จึงมีทั้งธรรมชาติ และเสน่ห์ทางประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม
dangM nanH jeungM meeM thangH thamM maH chaatF laeH saL naehL thaangM bpraL watL saatL watH thaH naH thamM
"Therefore, [these cities] have a combination of natural [beauty], historical attraction, and culture."

มีประวัติศาสตร์ที่ค่อนข้างแปลก ทั้งตัวประวัติศาสตร์จริง ทั้งประวัติศาสตร์แบบแฟนตาซี มีสีสัน
meeM bpraL watL saatL theeF khaawnF khaangF bplaaekL thangH dtuaaM bpraL watL saatL jingM thangH bpraL watL saatL baaepL faaenM dtaaM seeM meeM seeR sanR
"[Chiang Mai] has a fairly unusual history, including both actual historical figures, and fantastical, colorful stories."

ประวัติศาสตร์เขียนโดยผู้ชนะเสมอ
bpraL watL saatL khiianR dooyM phuuF chaH naH saL muuhrR
"History is always written by the winner."

น่าสังเกตว่าการค้ารายย่อยแบบหาบเร่มักจะเป็นการค้าที่ส่วนใหญ่ทำโดยผู้หญิง ซึ่งสืบสานบทบาททางเศรษฐกิจของผู้หญิงมาแต่ดั้งเดิมในประวัติศาสตร์หมู่บ้าน
naaF sangR gaehtL waaF gaanM khaaH raaiM yaawyF baaepL haapL rehF makH jaL bpenM gaanM khaaH theeF suaanL yaiL thamM dooyM phuuF yingR seungF seuupL saanR bohtL baatL thaangM saehtL thaL gitL khaawngR phuuF yingR maaM dtaaeL dangF deermM naiM bpraL watL saatL muuL baanF
"It is notable that itinerant sales is a form of business conducted mainly by women; this type of female economic role has come down historically from village life."

ละครเรื่องนี้พยายามตั้งปัญหาต่อผู้ชมว่า ความจริงทางประวัติศาสตร์เหลือเชื่อยิ่งกว่าจินตนาการในวรรณกรรมหรือไม่
laH khaawnM reuuangF neeH phaH yaaM yaamM dtangF bpanM haaR dtaawL phuuF chohmM waaF khwaamM jingM thaangM bpraL watL saatL leuuaR cheuuaF yingF gwaaL jinM dtaL naaM gaanM naiM wanM naH gamM reuuR maiF
"This play tries to create questions in the minds of viewers as to whether the historical truth was less believable than what has been imagined in literature or not."

ประวัติศาสตร์อย่างนี้แหละที่ทำให้ผู้เรียนรู้สึกเกลียดชังเพื่อนบ้าน เจ็บแค้นกับสิ่งที่ผ่านไปแล้ว
bpraL watL saatL yaangL neeH laeL theeF thamM haiF phuuF riianM ruuH seukL gliiatL changM pheuuanF baanF jepL khaaenH gapL singL theeF phaanL bpaiM laaeoH
"It is this history what has cause students to feel hatred toward their neighbors and resentment for what happened in the past."

ในปีต่อมา เขาสร้างสถิติโลกเป็นนักวิ่งลมกรดที่วิ่งเร็วที่สุดในประวัติศาสตร์ของมนุษยชาติก็ว่าได้
naiM bpeeM dtaawL maaM khaoR saangF saL thiL dtiL lo:hkF bpenM nakH wingF lohmM grohtL theeF wingF reoM theeF sootL naiM bpraL watL saatL khaawngR maH nootH saL yaH chaatF gaawF waaF daiF
"The subsequent year he set a world’s record and you could say that he became the fastest runner in human history."

เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์เช่นเดียวกัน
bpenM khrangH raaekF naiM bpraL watL saatL chenF diaaoM ganM
"[This] was also the first time in history [that this occurred]."

และเพื่อเป็นการบันทึกประวัติศาสตร์ไว้ก่อนที่จะเลือนหายไปกับกาลเวลา
laeH pheuuaF bpenM gaanM banM theukH bpraL watL saatL waiH gaawnL theeF jaL leuuanM haaiR bpaiM gapL gaanM waehM laaM
"And, I wanted to transcribe this historic event before the ravages of time causes ito to be forgotten."

ความพยายามของมนุษยชาติที่จะยุติวิกฤตการณ์โรคระบาดครั้งร้ายแรงที่สุดในประวัติศาสตร์ ที่คร่าชีวิตคนไปแล้วกว่า 1.8 ล้านคนทั่วโลกยังคงเดินหน้าไปไม่หยุดยั้ง
khwaamM phaH yaaM yaamM khaawngR maH nootH saL yaH chaatF theeF jaL yootH dtiL wiH gritL dtaL gaanM ro:hkF raH baatL khrangH raaiH raaengM theeF sootL naiM bpraL watL saatL theeF khraaF cheeM witH khohnM bpaiM laaeoH gwaaL laanH khohnM thuaaF lo:hkF yangM khohngM deernM naaF bpaiM maiF yootL yangH
"The efforts of humanity to end the most serious pandemic crisis in history which has already killed more than 1.8 million people worldwide continue unabated."

สถานการณ์น้ำท่วมในหลายจังหวัดของประเทศไทยในขณะนี้ ทำให้ภาพความทรงจำเรื่องเหตุการณ์มหาอุทกภัยปี 2554 ถูกหยิบยกมาพูดถึงอย่างกว้างขวางอีกครั้ง เกิดคำถามตามมาว่าประวัติศาสตร์จะซ้ำรอยหรือไม่
saL thaanR naH gaanM naamH thuaamF naiM laaiR jangM watL khaawngR bpraL thaehtF thaiM naiM khaL naL neeH thamM haiF phaapF khwaamM sohngM jamM reuuangF haehtL gaanM maH haaR ooL thohkH gaL phaiM bpeeM thuukL yipL yohkH maaM phuutF theungR yaangL gwaangF khwaangR eekL khrangH geertL khamM thaamR dtaamM maaM waaF bpraL watL saatL jaL samH raawyM reuuR maiF
"The current flooding in many of Thailand’s provinces, raising images of the floods of 2011, is being discussed widely yet again. A question arises as to whether history will repeat itself."