มนุษยวิทยา
maH nootH saL yaH witH thaH yaaM
Anthropology

การศึกษาเกี่ยวกับการดัดแปลงวัฒนธรรมของมนุษย์ให้เข้ากับสิ่งแวดล้อม
gaanM seukL saaR giaaoL gapL gaanM datL bplaaengM watH thaH naH thamM khaawngR maH nootH haiF khaoF gapL singL waaetF laawmH
ecology

ปรัชญาอันว่าด้วยการกำเนิดธรรมชาติ ตลอดจนวิธีการและขอบเขตความรู้มนุษย์
bpratL yaaM anM waaF duayF gaanM gamM neertL thamM maH chaatF dtlaawtL johnM wiH theeM gaanM laeH khaawpL khaehtL khwaamM ruuH maH nootH
Epistemology

กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์
graL suaangM gaanM phatH thaH naaM sangR khohmM laeH khwaamM manF khohngM khaawngR maH nootH
Ministry of Social Development and Human Security

ความเจริญทางวัฒนธรรมในชั้นต้นของมนุษย์ คือ รู้จักเอาหินมาเราะ และทำเป็นอาวุธ และเครื่องมือ
khwaamM jaL reernM thaangM watH thaH naH thamM naiM chanH dtohnF khaawngR maH nootH kheuuM ruuH jakL aoM hinR maaM rawH laeH thamM bpenM aaM wootH laeH khreuuangF meuuM
The initial stages of human cultural development were knowing how to flake off stone and use (these flakes) as weapons and tools.

อายุขัยเฉลี่ยมนุษย์
aaM yooH khaiR chaL liiaL maH nootH
average human life-span

นักมนุษยวิทยา
nakH maH nootH saL yaH witH thaH yaaM
anthropologist

มนุษย์ทุกวันนี้ ช่างทมิฬหินชาติได้อย่างคิดไม่ถึง
maH nootH thookH wanM neeH changF thaH minM hinR naH chaatF daiF yaangL khitH maiF theungR
"People these days can be so unthinkably cruel."

มนุษย์มีภาษาซึ่งทำให้สามารถพัฒนาจำนวนที่เป็นรูปธรรมไปสู่การคิดถึง จำนวน ในเชิงนามธรรมได้
maH nootH meeM phaaM saaR seungF thamM haiF saaR maatF phatH thaH naaM jamM nuaanM theeF bpenM ruupF bpaL thamM bpaiM suuL gaanM khitH theungR jamM nuaanM naiM cheerngM naamM maH thamM daiF
"Humans possess language which enables them to utilize concrete numbers to allow them to think about numbers in the abstract sense."

ร่างกายของมนุษย์เรานั้นเปรียบเสมือนเครื่องกลชนิดหนึ่งที่มีประสิทธิภาพสูง
raangF gaaiM khaawngR maH nootH raoM nanH bpriiapL saL meuuanR khreuuangF gohnM chaH nitH neungL theeF meeM bpraL sitL thiH phaapF suungR
"Our human body may be compared to a highly efficient machine."

การที่มนุษย์ต้องผิดหวังบ่อย ๆ อาจจะทำใครเหล่านั้นหยาบหยามพระเจ้าได้
gaanM theeF maH nootH dtawngF phitL wangR baawyL baawyL aatL jaL thamM khraiM laoL nanH yaapL yaamR phraH jaoF daiF
"Because men are often disappointed, they tend to blame their deities." [Frequent disappointment causes men to blame the deity]

กฎมนุษย์ที่สร้างขึ้นมานั้น จะต้องสอดคล้อง สัมพันธ์ และกลมกลืนกับกฎธรรมชาติ
gohtL maH nootH theeF saangF kheunF maaM nanH jaL dtawngF saawtL khlaawngH samR phanM laeH glohmM gleuunM gapL gohtL thamM maH chaatF
"Laws created by man must connect with, relate to, and harmonize with natural law."

ไม่มีอะไร ๆ ที่จะเกินขีดความสามารถของมนุษย์ไปได้
maiF meeM aL raiM aL raiM theeF jaL geernM kheetL khwaamM saaR maatF khaawngR maH nootH bpaiM daiF
"There is nothing that exceeds man’s ability [to achieve]."

มนุษย์มีระดับจิตใจและสติปัญญาที่แตกต่างจากสัตว์โลกทั่วไป ไม่คงได้ดำรงชีวิตอยู่ด้วยสัญชาตญาณเพียงอย่างเดียว
maH nootH meeM raH dapL jitL jaiM laeH saL dtiL bpanM yaaM theeF dtaaekL dtaangL jaakL satL lo:hkF thuaaF bpaiM maiF khohngM daiF damM rohngM cheeM witH yuuL duayF sanR chaatF dtaL yaanM phiiangM yaangL diaaoM
"Man possesses a measure of spirit and intellect which is different than all other animals; [Man] does not live by instinct alone."

มนุษย์ส่วนใหญ่มักมีมิจฉาทิฐิอยู่ภายในตน
maH nootH suaanL yaiL makH meeM mitH chaaR thiH thiL yuuL phaaiM naiM dtohnM
"Most people have internalized mistaken notions."

มนุษย์ในทุกวัฒนธรรมแบ่งแยกแดนที่เป็นความศักดิ์สิทธิ์ ออกจากแดนที่เป็นสาธารณ์อย่างเด็ดขาด
maH nootH naiM thookH watH thaH naH thamM baengL yaaekF daaenM theeF bpenM khwaamM sakL sitL aawkL jaakL daaenM theeF bpenM saaR thaanM yaangL detL khaatL
"Humans in every culture clearly distinguish between the sacred and the profane."

ปัญหาของสังคมมนุษย์จะแก้ไขให้บางเบาได้ก็น่าจะด้วยความพยายามของมนุษย์
bpanM haaR khaawngR sangR khohmM maH nootH jaL gaaeF khaiR haiF baangM baoM daiF gaawF naaF jaL duayF khwaamM phaH yaaM yaamM khaawngR maH nootH
"Problems of human society can be solved or ameliorated only through the efforts of humanity (itself)."

อาการแตกตื่นโดยขาดสติของมนุษย์ในยามต้องเผชิญภัยอันตรายเป็นเรื่องปกติที่มักจะพบเห็นกันอยู่เสมอ
aaM gaanM dtaaekL dteuunL dooyM khaatL saL dtiL khaawngR maH nootH naiM yaamM dtawngF phaL cheernM phaiM anM dtaL raaiM bpenM reuuangF bpaL gaL dtiL theeF makH jaL phohpH henR ganM yuuL saL muuhrR
"It is not unusual for people to display unreasonable panic in times of danger."

มนุษย์มีความเชื่อถือผีกันมาแต่ดึกดำบรรพ์
maH nootH meeM khwaamM cheuuaF theuuR pheeR ganM maaM dtaaeL deukL damM banM
"Humans have believed in spirits and ghosts since prehistoric times."

เป็นมนุษย์อำมหิต เจตนาสังหารผู้บริสุทธิ์ โดยไม่แยแสแม้แต่สตรีคนแก่ หรือเด็ก ๆ
bpenM maH nootH amM maH hitL jaehtL dtaL naaM sangR haanR phuuF baawM riH sootL dooyM maiF yaaeM saaeR maaeH dtaaeL saL dtreeM khohnM gaaeL reuuR dekL dekL
"[He] is a cold-hearted [killer] who murders innocent people without any concern as to whether [his victims] are women, the elderly or are children."

ประโยชน์นานัปการของแสงอาทิตย์มีคุณค่าต่อมนุษย์มาก
bpraL yo:htL naaM napH bpaL gaanM khaawngR saaengR aaM thitH meeM khoonM naH khaaF dtaawL maH nootH maakF
"The sun provides many benefits to mankind." "The various benefits of sunlight are highly valuable to mankind."

ถึงอย่างไรมนุษย์ย่อมสามารถเอาชนะข้อจำกัดทางธรรมชาติได้บางอย่างแน่นอน
theungR yaangL raiM maH nootH yaawmF saaR maatF aoM chaH naH khaawF jamM gatL thaangM thamM maH chaatF daiF baangM yaangL naaeF naawnM
"In any event mankind inevitably must be able to overcome certain natural limitations."

กิจกรรมในการดำรงชีวิตของมนุษย์ย่อมเกิดแก๊สเรือนกระจกอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้เป็นธรรมดา
gitL jaL gamM naiM gaanM damM rohngM cheeM witH khaawngR maH nootH yaawmF geertL gaaetH reuuanM graL johkL yaangL leekL liiangF maiF daiF bpenM thamM maH daaM
"Human daily life activity naturally and unavoidably produces greenhouse gasses."

มนุษย์เรามักจะเอาความคิดความสามารถและพฤติกรรมของเราเข้าไปเทียบเคียงกับคนอื่นอยู่ตลอดเวลา
maH nootH raoM makH jaL aoM khwaamM khitH khwaamM saaR maatF laeH phreuH dtiL gamM khaawngR raoM khaoF bpaiM thiiapF khiiangM gapL khohnM euunL yuuL dtaL laawtL waehM laaM
"We humans constantly compare our intellects, abilities, and behaviors with others."

มนุษย์ได้มีการสังเกตลมฟ้าอากาศมานานแล้ว เพราะมนุษย์อยู่ภายใต้อิทธิพลของลมฟ้าอากาศโดยไม่อาจหลีกเลี่ยงได้
maH nootH daiF meeM gaanM sangR gaehtL lohmM faaH aaM gaatL maaM naanM laaeoH phrawH maH nootH yuuL phaaiM dtaaiF itL thiH phohnM khaawngR lohmM faaH aaM gaatL dooyM maiF aatL leekL liiangF daiF
"Mankind has observed the weather since time immemorial because man has lived under its the inescapable influence."

เมื่อเทียบกับปรากฏการณ์ของบรรยากาศที่มนุษย์ยังไม่มีความเข้าใจอย่างเพียงพอ
meuuaF thiiapF gapL bpraaM gohtL gaanM khaawngR banM yaaM gaatL theeF maH nootH yangM maiF meeM khwaamM khaoF jaiM yaangL phiiangM phaawM
"[This is] similar to atmospheric phenomena with respect to which we do not have a sufficient understanding."

โดยก่อนหน้านี้มนุษย์เชื่อว่ามีปรากฏการณ์ลมฟ้าอากาศอยู่มากมาย
dooyM gaawnL naaF neeH maH nootH cheuuaF waaF meeM bpraaM gohtL gaanM lohmM faaH aaM gaatL yuuL maakF maaiM
"In former times, we believed that there were many [different] weather phenomena."

การที่คนไทยปฏิบัติต่อข้าวมาแต่โบราณเช่นนี้ นับเป็นวัฒนธรรมทางจิตใจที่แสดงถึงความเป็นผู้มีความกตัญญูแม้กับผู้ที่มิใช่มนุษย์ เป็นวัฒนธรรมที่ดี
gaanM theeF khohnM thaiM bpaL dtiL batL dtaawL khaaoF maaM dtaaeL bo:hM raanM chenF neeH napH bpenM watH thaH naH thamM thaangM jitL jaiM theeF saL daaengM theungR khwaamM bpenM phuuF meeM khwaamM gaL dtanM yuuM maaeH gapL phuuF theeF miH chaiF maH nootH bpenM watH thaH naH thamM theeF deeM
"The fact that Thais have acted this way from ancient times is considered a spiritual and cultural artifact which shows that they are people who express their gratitude even to non-human powers; this is an admirable cultural trait."

แมวดำเป็นสื่อระหว่างมนุษย์กับวิญญาณได้
maaeoM damM bpenM seuuL raH waangL maH nootH gapL winM yaanM daiF
"A black cat can be a medium between a human being and the spirit world."

แต่ผลในการป้องกันน้ำหลากทะลักนั้น เห็นได้ชัดว่า มนุษย์เราต่อต้านทะเลน้ำจืดเคลื่อนที่เหล่านี้ไม่ได้เลย
dtaaeL phohnR naiM gaanM bpaawngF ganM naamH laakL thaH lakH nanH henR daiF chatH waaF maH nootH raoM dtaawL dtaanF thaH laehM naamH jeuutL khleuuanF theeF laoL neeH maiF daiF leeuyM
"Nevertheless, the outcome of preventing the onrushing water are clear: stemming this movement of fresh water is simply beyond us."

ปัญหาทั้งหลายล้วนเกิดจากน้ำมือของมนุษย์
bpanM haaR thangH laaiR luaanH geertL jaakL namH meuuM khaawngR maH nootH
"All problems are created by the actions of mankind."

ผมจำไม่ได้แน่ว่าผมเริ่มเรียนรู้ว่ามนุษย์เป็นสัตว์สังคมในชั้นใด
phohmR jamM maiF daiF naaeF waaF phohmR reermF riianM ruuH waaF maH nootH bpenM satL sangR khohmM naiM chanH daiM
"I don’t remember for sure what grade I was in when I first learned that man was a social animal."

หุ่นไล่กาเป็นหุ่นสร้างขึ้นเลียนแบบมนุษย์
hoonL laiF gaaM bpenM hoonL saangF kheunF liianM baaepL maH nootH
A scarecrow is a figure set up to look like a person.

เช่น แบ่งแบบบาลีก็เพื่อเน้นศักยภาพของมนุษย์ (ซึ่งบาลีเชื่อว่าเป็นสัตว์ประเภทเดียวที่มีลำตัวตั้งตรงจากพื้น) โน้มนำความคิดไปทางศาสนา
chenF baengL baaepL baaM leeM gaawF pheuuaF nenH sakL gaL yaH phaapF khaawngR maH nootH seungF baaM leeM cheuuaF waaF bpenM satL bpraL phaehtF diaaoM theeF meeM lamM dtuaaM dtangF dtrohngM jaakL pheuunH no:hmH namM khwaamM khitH bpaiM thaangM saatL saL naaR
For example, the Pali classification system emphasizes mankind’s potential (according to Pali belief there is only one class of animal which stands upright), directing one’s way of thinking toward a spiritual path.

แต่หนูเป็นสัตว์ที่เข้ามาอยู่ร่วมกับมนุษย์และรังควานมนุษย์มากที่สุด
dtaaeL nuuR bpenM satL theeF khaoF maaM yuuL ruaamF gapL maH nootH laeH rangM khwaanM maH nootH maakF theeF sootL
However, mice are animals which do live in close proximity to man and create the greatest headache for him.

มนุษย์สามารถทำตัวเองให้อยู่เหนือคำจำกัดความต่าง ๆเกี่ยวกับตัวเองได้ เพราะมนุษย์เกิดมาจากความว่างเปล่า
maH nootH saaR maatF thamM dtuaaM aehngM haiF yuuL neuuaR khamM jamM gatL khwaamM dtaangL dtaangL giaaoL gapL dtuaaM aehngM daiF phrawH maH nootH geertL maaM jaakL khwaamM waangF bplaaoL
"Mankind is able to raise itself above any particular definition of itself because he is born from nothingness."

พิธีกรรมความเชื่อที่มนุษย์ในวัฒนธรรมต่าง ๆ ปฏิบัติอยู่นั้นหาได้สอดคล้องกับหลักการสอนในศาสนาที่ตนประกาศว่านับถืออยู่เสมอ
phiH theeM gamM khwaamM cheuuaF theeF maH nootH naiM watH thaH naH thamM dtaangL dtaangL bpaL dtiL batL yuuL nanH haaR daiF saawtL khlaawngH gapL lakL gaanM saawnR naiM saatL saL naaR theeF dtohnM bpraL gaatL waaF napH theuuR yuuL saL muuhrR
"The rites and rituals which men in various cultures practice are not always compatible with the religious principles which they profess to believe in."

บางครั้งมนุษย์ก็ทำอะไรที่ร้ายกาจได้เกินกว่าที่เราจะคิดถึงเพื่อผลประโยชน์ของตนเอง
baangM khrangH maH nootH gaawF thamM aL raiM theeF raaiH gaatL daiF geernM gwaaL theeF raoM jaL khitH theungR pheuuaF phohnR bpraL yo:htL khaawngR dtohnM aehngM
"Sometimes humans do things that are more cruel than what we might expect, just for their own personal benefit."

ผู้ใช้ภาษาใดภาษาหนึ่งมักจะมองว่า การที่มีการสะกดผิดหรือการออกเสียงที่ไม่ถูกต้องนั้นเป็นวิกฤตของภาษาเนื่องจากภาษาเป็นเครื่องมือการสื่อสารที่สำคัญที่สุดประเภทหนึ่งสำหรับมนุษย์
phuuF chaiH phaaM saaR daiM phaaM saaR neungL makH jaL maawngM waaF gaanM theeF meeM gaanM saL gohtL phitL reuuR gaanM aawkL siiangR theeF maiF thuukL dtawngF nanH bpenM wiH gritL khaawngR phaaM saaR neuuangF jaakL phaaM saaR bpenM khreuuangF meuuM gaanM seuuL saanR theeF samR khanM theeF sootL bpraL phaehtF neungL samR rapL maH nootH
"Speakers of a particular language often believe that misspellings or mispronunciations mean that the language is in crisis due to the fact that language is the most important medium of communications for human beings."

เดิมมนุษย์กีดกัน รังเกียจเดียดฉันท์ เอารัดเอาเปรียบ ข่มเหงรังแก ทำร้ายประหัตประหารกัน
deermM maH nootH geetL ganM rangM giiatL diiatL chanR aoM ratH aoM bpriiapL khohmL haehngR rangM gaaeM thamM raaiH bpraL hatL bpraL haanR ganM
"In the beginning humans worked against each other, they hated, took advantage, bullied, and mistreated each other. They injured and killed one another."

เมื่อมนุษย์มีอารยะขึ้นจึงได้เห็นความสำคัญของการปฏิบัติต่อกันโดยคำนึงถึงคุณค่าและศักดิ์ศรี
meuuaF maH nootH meeM aaM raH yaH kheunF jeungM daiF henR khwaamM samR khanM khaawngR gaanM bpaL dtiL batL dtaawL ganM dooyM khamM neungM theungR khoonM naH khaaF laeH sakL seeR
"When humans began to become civilized, however, they began to see the importance of working together and taking into account mutual value and personal dignity."

สิ่งที่จำเป็นต้องเรียนก็คือการเขียนและการอ่าน ซึ่งเป็นเรื่องที่มนุษย์แต่ละภาษากำหนดขึ้นเพื่อใช้สื่อสารยามมิได้เห็นหน้ากันแบบการฟังและการพูด
singL theeF jamM bpenM dtawngF riianM gaawF kheuuM gaanM khiianR laeH gaanM aanL seungF bpenM reuuangF theeF maH nootH dtaaeL laH phaaM saaR gamM nohtL kheunF pheuuaF chaiH seuuL saanR yaamM miH daiF henR naaF ganM baaepL gaanM fangM laeH gaanM phuutF
"The thing that [native speaks] need to learn is how to write and read; this what language founders created to communicate when aural and oral means are unavailable."

สภาวะโลกร้อน คือ การที่อุณหภูมิเฉลี่ยของโลกเพิ่มขึ้นจากภาวะเรือนกระจก ซึ่งมีต้นเหตุจากการที่มนุษย์ ได้เพิ่มปริมาณก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ จาก การเผาไหม้เชื้อเพลิงต่าง ๆ การขนส่ง และ การผลิตในโรงงานอุตสาหกรรม
saL phaaM waH lo:hkF raawnH kheuuM gaanM theeF oonM haL phuumM chaL liiaL khaawngR lo:hkF pheermF kheunF jaakL phaaM waH reuuanM graL johkL seungF meeM dtohnF haehtL jaakL gaanM theeF maH nootH daiF pheermF bpaL riH maanM gaasH khaaM baawnM daiM aawkL saiM jaakL gaanM phaoR maiF cheuuaH phleerngM dtaangL gaanM khohnR sohngL laeH gaanM phaL litL naiM ro:hngM ngaanM ootL saaR haL gamM
"Global warming means that the average temperature of the earth is increasing due to the greenhouse effect. This arises from the fact that human beings have increased the amount of carbon dioxide [in the atmosphere], from the combustion of various fuels, in transportation and in industrial production."

นอกจากนั้นมนุษย์เรายังได้เพิ่มก๊าซกลุ่มไนตรัสออกไซด์ และคลอโรฟลูโรคาร์บอน เข้าไปอีกด้วย
naawkF jaakL nanH maH nootH raoM yangM daiF pheermF gaasH gloomL naiM dtratL aawkL saiM laeH khlaawM ro:hM fluuM ro:hM khaaM baawnM khaoF bpaiM eekL duayF
"In addition, we humans continue to increase the amounts of nitrous oxide gasses and chlorofluorocarbons [in the atmosphere]."

พร้อม ๆ กับการที่เราตัดและทำลายป่าไม้จำนวนมหาศาลเพื่อสร้างสิ่งอำนวยความสะดวกให้แก่มนุษย์
phraawmH gapL gaanM theeF raoM dtatL laeH thamM laaiM bpaaL maaiH jamM nuaanM maH haaR saanR pheuuaF saangF singL amM nuayM khwaamM saL duaakL haiF gaaeL maH nootH
"While at the same time we cut trees and destroy many forested areas to build things for mankind’s convenience."

วัฒนธรรมจึงเป็นลักษณะพฤติกรรมต่าง ๆ ของมนุษย์ซึ่งเป็นวิถีชีวิตของมนุษย์ ทั้งบุคคลและสังคมที่ได้วิวัฒนาการต่อเนื่องมาอย่างมีแบบแผน
watH thaH naH thamM jeungM bpenM lakH saL naL phreuH dtiL gamM dtaangL khaawngR maH nootH seungF bpenM wiH theeR cheeM witH khaawngR maH nootH thangH bookL khohnM laeH sangR khohmM theeF daiF wiH watH thaH naaM gaanM dtaawL neuuangF maaM yaangL meeM baaepL phaaenR
"Culture is thus a manifestation of various human behaviors which is reflected in the daily lives of individuals and in society as a whole and which have evolved over time along a well-established path."

ผมจะได้มีโอกาสเรียนรู้ถึงความคิด และวิชาของมนุษย์ทั้งโลก และประเทศของผมจะได้มีโอกาสรับเงินทุนจากต่างประเทศ มาใช้เป็นประโยชน์แก่ส่วนรวม
phohmR jaL daiF meeM o:hM gaatL riianM ruuH theungR khwaamM khitH laeH wiH chaaM khaawngR maH nootH thangH lo:hkF laeH bpraL thaehtF khaawngR phohmR jaL daiF meeM o:hM gaatL rapH ngernM thoonM jaakL dtaangL bpraL thaehtF maaM chaiH bpenM bpraL yo:htL gaaeL suaanL ruaamM
"I would have an opportunity to learn about ideas and gain knowledge from humanity all over the world and my country should be able to obtain investments from foreign nations which will benefit the general public."

ในฐานะที่ผมเป็นมนุษย์ ผมก็ต้องการอ่านหนังสือพิมพ์ และหนังสืออื่น ๆ ที่ไม่แพงนัก จะฟังวิทยุ ดูโทรทัศน์ ก็ได้โดยไม่ต้องทนรบกวนจากการโฆษณามากนัก
naiM thaaR naH theeF phohmR bpenM maH nootH phohmR gaawF dtawngF gaanM aanL nangR seuuR phimM laeH nangR seuuR euunL theeF maiF phaaengM nakH jaL fangM witH thaH yooH duuM tho:hM raH thatH gaawF daiF dooyM maiF dtawngF thohnM rohpH guaanM jaakL gaanM kho:htF saL naaM maakF nakH
"As a human being, want to read newspapers and other books which are not very expensive; to listen to the radio; [and] to watch television without having to tolerate the interruption of too many commercials."

มนุษย์แต่ละคนย่อมมีชีวิตจิตใจ มีอารมณ์ และมีความคิดอ่าน
maH nootH dtaaeL laH khohnM yaawmF meeM cheeM witH jitL jaiM meeM aaM rohmM laeH meeM khwaamM khitH aanL
"Every person has his passions, emotions and ideas."

เรื่องหนึ่งเกิดจากภัยธรรมชาติ เรื่องหนึ่งเกิดจากการกระทำของมนุษย์
reuuangF neungL geertL jaakL phaiM thamM maH chaatF reuuangF neungL geertL jaakL gaanM graL thamM khaawngR maH nootH
"One of these arose from a natural disaster; the other was caused by human activity."

คดีความนี้ถือเป็นคดีความประวัติศาสตร์ เพราะส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและมนุษย์จำนวนมาก
khaH deeM khwaamM neeH theuuR bpenM khaH deeM khwaamM bpraL watL saatL phrawH sohngL phohnR graL thohpH dtaawL singL waaetF laawmH laeH maH nootH jamM nuaanM maakF
"This case is seen as being of historical importance because it will have an effect on the environment and on much of humanity."

ความคิดที่จะเอาแต่ได้ของมนุษย์นั่นเองที่ทำให้สังคมวุ่นวายยุ่งเหยิง
khwaamM khitH theeF jaL aoM dtaaeL daiF khaawngR maH nootH nanF aehngM theeF thamM haiF sangR khohmM woonF waaiM yoongF yeerngR
"It is precisely mankind's greed and selfishness that causes society to be chaotic and confused."

ภาษาเป็นสิ่งที่บ่งบอกถึงความเป็นอารยธรรมทางปัญญาที่สำคัญอย่างหนึ่งของมนุษย์ ไม่ว่าจะเป็นชนชาติใดก็ตาม
phaaM saaR bpenM singL theeF bohngL baawkL theungR khwaamM bpenM aaM raH yaH thamM thaangM bpanM yaaM theeF samR khanM yaangL neungL khaawngR maH nootH maiF waaF jaL bpenM chohnM chaatF daiM gaawF dtaamM
"Language is something that speaks to the importance of mankind’s intelligence and civilization; this is true for all peoples."

คนที่ไม่ได้ไปวัดสม่ำเสมอ ไม่ชอบไปทำพิธีกรรม หากเป็นคนช่างสังเกตชีวิตมนุษย์ที่พบเห็นในแต่ละวัน (ภาคปฏิบัติ และนำไปเปรียบเทียบกับคำสอนที่เป็นภาคทฤษฎี จะเข้าใจได้กระจ่างแจ้ง
khohnM theeF maiF daiF bpaiM watH saL mamL saL muuhrR maiF chaawpF bpaiM thamM phiH theeM gamM haakL bpenM khohnM changF sangR gaehtL cheeM witH maH nootH theeF phohpH henR naiM dtaaeL laH wanM phaakF bpaL dtiL batL laeH namM bpaiM bpriiapL thiiapF gapL khamM saawnR theeF bpenM phaakF thritH saL deeM jaL khaoF jaiM daiF graL jaangL jaaengF
"People who do not go often to the temple and who do not like to perform rituals there, if they are careful observers of people they see everyday (practicing [their religion]) and compare it to [Buddhist] teachings (the theoretical [aspects]), will understand [this principle] very clearly."

ทว่า ในความเป็นมนุษย์ผมได้รับสิ่งที่มีค่ามากกว่านั้น
thaH waaF naiM khwaamM bpenM maH nootH phohmR daiF rapH singL theeF meeM khaaF maakF gwaaL nanH
"However, as a human being I got something that was even more valuable than [the job]."

จมูกของสัตว์ป่ามีประสิทธิภาพมากพอที่จะแยกกลิ่นมนุษย์ออกจากกลิ่นอื่น ๆ ได้
jaL muukL khaawngR satL bpaaL meeM bpraL sitL thiH phaapF maakF phaawM theeF jaL yaaekF glinL maH nootH aawkL jaakL glinL euunL daiF
"The noses of wild animals are very efficient and are able to distinguish the smell of humans from other odors."

เดิมทีนั้นมนุษย์ได้อาศัยถ้ำเป็นที่กันแดดฝนพายุตลอดจนลูกเห็บและหิมะ
deermM theeM nanH maH nootH daiF aaM saiR thamF bpenM theeF ganM daaetL fohnR phaaM yooH dtlaawtL johnM luukF hepL laeH hiL maH
"Originally humans lived in caves to protect themselves from the bright sun, rain, storms, as well as hail and snow."

ซึ่งเป็นสัตว์โลกชนิดหนึ่งที่รักชีวิตของตนเหมือนกับมนุษย์เท่านั้นเอง
seungF bpenM satL lo:hkF chaH nitH neungL theeF rakH cheeM witH khaawngR dtohnM meuuanR gapL maH nootH thaoF nanH aehngM
"[Spiders] are yet another one of earth’s creatures which loves its own life, just like mankind does."

มนุษย์มักคิดว่าเราสามารถเก็บกด หรือกักขังอารมณ์ไว้ได้ แต่โดยธรรมชาติ ความรู้สึกที่เก็บกดมักปรากฏออกมาในรูปแบบอื่นที่แอบแฝง
maH nootH makH khitH waaF raoM saaR maatF gepL gohtL reuuR gakL khangR aaM rohmM waiH daiF dtaaeL dooyM thamM maH chaatF khwaamM ruuH seukL theeF gepL gohtL makH bpraaM gohtL aawkL maaM naiM ruupF baaepL euunL theeF aaepL faaengR
"We humans tend to think that we are able to suppress or stifle our emotions; however our nature is such that the emotions which we bottle up often manifest themselves in other less obvious forms."

มองในเชิง มนุษย์ตัวเล็ก ๆ นี่ถือเป็นโศกนาฏกรรม ที่เรียกน้ำตาได้
maawngM naiM cheerngM maH nootH dtuaaM lekH neeF theuuR bpenM so:hR gaL naatF dtaL gamM theeF riiakF namH dtaaM daiF
"From the perspective of small human beings, this was a tragedy that can call forth tears."

เชื่อหรือไม่ มนุษย์โต๊ะรกเอกสารกองท่วมหัวคือพวกมีประสิทธิภาพทำงานสูง
cheuuaF reuuR maiF maH nootH dtoH rohkH aehkL gaL saanR gaawngM thuaamF huaaR kheuuM phuaakF meeM bpraL sitL thiH phaapF thamM ngaanM suungR
"Believe it or not: The man with the messy desk and piles of paper over his head is the one who works with high efficiency."

มนุษย์ต้องต่อสู้กับอุปสรรค เหมือน ๆปลาว่ายทวนน้ำ
maH nootH dtawngF dtaawL suuF gapL oopL bpaL sakL meuuanR meuuanR bplaaM waaiF thuaanM naamH
"We humans must confront obstacles we encounter like fish swimming against the stream."

สินค้าเพื่อการท่องเที่ยวนั้นไม่จำเป็นต้องเป็นต้นทุนที่ติดตัวมาแต่กำเนิด เช่น น้ำตก ทะเล ธรรมชาติ แต่เป็นสิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้นก็ได้
sinR khaaH pheuuaF gaanM thaawngF thiaaoF nanH maiF jamM bpenM dtawngF bpenM dtohnF thoonM theeF dtitL dtuaaM maaM dtaaeL gamM neertL chenF namH dtohkL thaH laehM thamM maH chaatF dtaaeL bpenM singL theeF maH nootH saangF kheunF gaawF daiF
"It is not necessary that valuable tourist spots be those that have been around from time immemorial such as waterfalls, seas, and natural areas; but they may also include things constructed by man."

เกิดเป็นมนุษย์ ตายไปก็เอาทรัพย์สินเงินทองไปไม่ได้เลย
geertL bpenM maH nootH dtaaiM bpaiM gaawF aoM sapH sinR ngernM thaawngM bpaiM maiF daiF leeuyM
"We are all born human; when you die you cannot take your wealth with you."

เล่นบอลเหมือนมนุษย์ต่างดาว เพราะทำในสิ่งที่มนุษย์ไม่ควรทำได้
lenF baawnM meuuanR maH nootH dtaangL daaoM phrawH thamM naiM singL theeF maH nootH maiF khuaanM thamM daiF
"[He] plays football like an someone from out of this world because he can do things that can ordinary human shouldn’t be able to do."

ว่ากันว่าแมวดำเป็นสื่อระหว่างมนุษย์กับวิญญาณได้
waaF ganM waaF maaeoM damM bpenM seuuL raH waangL maH nootH gapL winM yaanM daiF
"They say that black cats can be spiritual mediums between humans and the spirits."

เธอคิดว่าการต่อสู้ทั้งหมดของชีวิตมนุษย์ ทุก ๆ เรื่องราว ทุก ๆ เหตุการณ์ ล้วนแล้วจบลงที่เรื่องเซ็กซ์
thuuhrM khitH waaF gaanM dtaawL suuF thangH mohtL khaawngR cheeM witH maH nootH thookH reuuangF raaoM thookH haehtL gaanM luaanH laaeoH johpL lohngM theeF reuuangF sekH
"She believed that all of the hostility in human life, all of the issues and all events end with sex."

ถึงวันนี้จะไร้งาน-ไร้เงิน-ไร้คนรัก เธอสงสัยว่ามีมนุษย์คนใดจะทานทนสิ่งเหล่านี้ได้
theungR wanM neeH jaL raiH ngaanM raiH ngernM raiH khohnM rakH thuuhrM sohngR saiR waaF meeM maH nootH khohnM daiM jaL thaanM thohnM singL laoL neeH daiF
"Even though today she was unemployed, penniless, and without someone who loved her, she believed that there was some person in the world who would be able to tolerate this."

คงใช่, มนุษย์ทุกคนต่างมีด้านมืดของตัวเอง, เธอเช่นกัน
khohngM chaiF maH nootH thookH khohnM dtaangL meeM daanF meuutF khaawngR dtuaaM aehngM thuuhrM chenF ganM
"It was true; each and every person had a dark side; and, she was no exception."

หนึ่งในสิ่งที่จัดแสดงในพิพิธภัณฑ์กรุงเบอร์ลิน คือหุ่นมนุษย์ที่ทำด้วยแก้ว
neungL naiM singL theeF jatL saL daaengM naiM phiH phitH thaH phanM groongM buuhrM linM kheuuM hoonL maH nootH theeF thamM duayF gaaeoF
"One of the items exhibited in the Berlin Museum is a model of man made of glass [a transparent man]."

นาฬิกาในสิ่งมีชีวิตรักษาเวลาอย่างเที่ยงตรงมานานก่อนมนุษย์รู้จักใช้นาฬิกาแดด
naaM liH gaaM naiM singL meeM cheeM witH rakH saaR waehM laaM yaangL thiiangF dtrohngM maaM naanM gaawnL maH nootH ruuH jakL chaiH naaM liH gaaM daaetL
"Clocks in living things kept accurate time long before man started using sundials."

หุ่นยนต์เป็นปัญญาประดิษฐ์ชนิดหนึ่งที่ทำงานแทนมนุษย์ในหลาย ๆ กรณี
hoonL yohnM bpenM bpanM yaaM bpraL ditL chaH nitH neungL theeF thamM ngaanM thaaenM maH nootH naiM laaiR gaL raH neeM
"Robots are one type of artificial intelligence which operate in place of humans in many areas."

การทำผิดสามารถเกิดขึ้นได้ทุกคน แต่การสำนึกผิดเกิดขึ้นได้กับมนุษย์เพียงบางคนเท่านั้น
gaanM thamM phitL saaR maatF geertL kheunF daiF thookH khohnM dtaaeL gaanM samR neukH phitL geertL kheunF daiF gapL maH nootH phiiangM baangM khohnM thaoF nanH
"Anyone can make mistakes, but only some people are able to accept responsibility for the mistakes they make."

ยิ่งเราเข้าใจประสบการณ์ของมนุษย์มากขึ้นเท่าไร เราก็ยิ่งเข้าใจอธิบาย และทำนายพฤติกรรมของมนุษย์ได้มากเท่านั้น
yingF raoM khaoF jaiM bpraL sohpL gaanM khaawngR maH nootH maakF kheunF thaoF raiM raoM gaawF yingF khaoF jaiM aL thiH baaiM laeH thamM naaiM phreuH dtiL gamM khaawngR maH nootH daiF maakF thaoF nanH
"The more we understand peoples’ experience, the more we can understand, explain, and predict their behavior."

ครับ ผมนับถือคานธี แม้รู้ดีว่าเขาเป็นมนุษย์ธรรมดา
khrapH phohmR napH theuuR khaanM theeM maaeH ruuH deeM waaF khaoR bpenM maH nootH thamM maH daaM
"Yes, I respect Gandhi, even though I know full well that he was just an ordinary person."

เพราะการผลิตในระบบเศรษฐกิจพอเพียงแบบเขา เบียดเบียนธรรมชาติ, สัตว์อื่น และมนุษย์ด้วยกันน้อยที่สุด
phrawH gaanM phaL litL naiM raH bohpL saehtL thaL gitL phaawM phiiangM baaepL khaoR biiatL biianM thamM maH chaatF satL euunL laeH maH nootH duayF ganM naawyH theeF sootL
"[This is] because production under their version of sufficiency economics was the least exploitive of nature, other animals, and their fellow human beings."

วิกฤตินิเวศคือการเปลี่ยนใหญ่ทางสิ่งแวดล้อมที่กระทบต่อการดำรงอยู่ของสปีชีส์หนึ่งหรือประชากรจำนวนหนึ่ง วิกฤตินี้ได้เกิดขึ้นและขยายตัวจนกระเทือนถึงระบบนิเวศโลก ซึ่งไม่เพียงกระเทือนต่อสิ่งชีวิตต่าง ๆ ยังกระทบต่ออารยธรรมและความอยู่รอดของมนุษย์เอง
wiH gritL niH waehtF kheuuM gaanM bpliianL yaiL thaangM singL waaetF laawmH theeF graL thohpH dtaawL gaanM damM rohngM yuuL khaawngR saL bpeeM cheeM neungL reuuR bpraL chaaM gaawnM jamM nuaanM neungL wiH gritL neeH daiF geertL kheunF laeH khaL yaaiR dtuaaM johnM graL theuuanM theungR raH bohpL niH waehtF lo:hkF seungF maiF phiiangM graL theuuanM dtaawL singL cheeM witH dtaangL yangM graL thohpH dtaawL aaM raH yaH thamM laeH khwaamM yuuL raawtF khaawngR maH nootH aehngM
"Ecological crisis means a major change in the environment which affects the existence of a species or a population. A crisis arises and expands until it affects the ecology of the entire world, such that it would not only disturb various living beings, but would affect civilization and human survival."

มนุษย์สีเทาคืออะไร แล้วทำไมต้องสีเทา
maH nootH seeR thaoM kheuuM aL raiM laaeoH thamM maiM dtawngF seeR thaoM
"What is a “gray person” and why the color “gray”?"

"มนุษย์ทุกคนล้วนเป็นสีเทา ถ้าเปรียบความดีเป็นสีขาว ความไม่ดีเป็นสีดำ เราทุกคนล้วนเป็นสีเทา แต่ขึ้นอยู่ว่าเราจะเป็นเทาเฉดไหน"
maH nootH thookH khohnM luaanH bpenM seeR thaoM thaaF bpriiapL khwaamM deeM bpenM seeR khaaoR khwaamM maiF deeM bpenM seeR damM raoM thookH khohnM luaanH bpenM seeR thaoM dtaaeL kheunF yuuL waaF raoM jaL bpenM thaoM chaehtL naiR
" “Every person is gray. If we compare goodness as being ‘white’ and evil as being ‘black’, each one of us is some shade of gray.” "

มนุษย์สีเทา อาจฟังดูโหดร้าย หรือดูไม่เป็นธรรมเท่าไหร่
maH nootH seeR thaoM aatL fangM duuM ho:htL raaiH reuuR duuM maiF bpenM thamM thaoF raiL
"[The term] “gray man” might sound somewhat harsh or unfair."

แล้วคุณล่ะ เป็นมนุษย์สีเทาเฉดไหนกัน
laaeoH khoonM laF bpenM maH nootH seeR thaoM chaehtL naiR ganM
"And, what about you? What shade of a human are you?"

แต่พิธีกรรมโบราณหลายอย่างมักจะเป็นการกระทำที่ "ฝืนธรรมชาติ เพราะมีความเชื่อว่าต้องการให้เทวดาเบื้องบนโกรธที่มนุษย์ทำผิดธรรมเนียม
dtaaeL phiH theeM gamM bo:hM raanM laaiR yaangL makH jaL bpenM gaanM graL thamM theeF feuunR thamM maH chaatF phrawH meeM khwaamM cheuuaF waaF dtawngF gaanM haiF thaehM waH daaM beuuangF bohnM gro:htL theeF maH nootH thamM phitL thamM niiamM
"However, many ancient rituals and practices are actions which overturn natural events; their belief is that the angles and fairies were angry that humanity violated customs and traditions."

มนุษย์สัตว์ทั้งหลายกลัวความตาย แต่ยินดีกับความเกิด
maH nootH satL thangH laaiR gluaaM khwaamM dtaaiM dtaaeL yinM deeM gapL khwaamM geertL
"Every human being is afraid of death, but rejoices in birth."

สิ่งที่เราจำเป็นต้องคิดต่อสำหรับการพัฒนาเมืองให้มีสภาพที่เหมาะสมต่อการมีชีวิตอยู่ของมนุษย์คือทำอย่างไรให้มีการเปิดแอร์น้อยลงบ้าง?
singL theeF raoM jamM bpenM dtawngF khitH dtaawL samR rapL gaanM phatH thaH naaM meuuangM haiF meeM saL phaapF theeF mawL sohmR dtaawL gaanM meeM cheeM witH yuuL khaawngR maH nootH kheuuM thamM yaangL raiM haiF meeM gaanM bpeertL aaeM naawyH lohngM baangF
"The thing that we have to think about to develop our country to be livable for human beings is to determine what can be do to lower the use of air conditioning."

มันก็ยังคงร้อนอยู่นั่นแหละ แต่ต้นไม้ย่อมคายความชื้น และให้ร่มเงาแต่มนุษย์ผู้สัญจรในเมือง
manM gaawF yangM khohngM raawnH yuuL nanF laeL dtaaeL dtohnF maaiH yaawmF khaaiM khwaamM cheuunH laeH haiF rohmF ngaoM dtaaeL maH nootH phuuF sanR jaawnM naiM meuuangM
"It will still be as hot as before, but the trees will naturally emit humidity and provide shade for those who go strolling in the urban areas."

ความรู้สึกของมนุษย์ที่ได้เดินอยู่ใต้ร่มเงาไม้ ย่อมต่างจากมนุษย์ที่ต้องเดินระอุบนเปลวแดดระยับบนผืนป่าคอนกรีตใช่ไหม
khwaamM ruuH seukL khaawngR maH nootH theeF daiF deernM yuuL dtaiF rohmF ngaoM maaiH yaawmF dtaangL jaakL maH nootH theeF dtawngF deernM raH ooL bohnM bplaayoM daaetL raH yapH bohnM pheuunR bpaaL khaawnM greetL chaiF maiH
"The feelings of people who walk under the shade created by trees is different from that felt by people who must walk in the baking hot streets or the concrete jungle; isn’t that right?"

ก่อนการกำเนิดของมนุษย์
gaawnL gaanM gamM neertL khaawngR maH nootH
from before the dawn of mankind.

มนุษย์สมัยนั้นรับไม่ได้ อย่าว่าแต่สร้างเลย
maH nootH saL maiR nanH rapH maiF daiF yaaL waaF dtaaeL saangF leeuyM
"Humans of that age could not conceive of it, let alone build it."

มนุษย์เราทั้งหลายไม่ต้องการทุกข์
maH nootH raoM thangH laaiR maiF dtawngF gaanM thookH
"We humans do not want pain."

มนุษย์เราตอนที่เกิด คือวันที่เรารับหน้าที่ตาย
maH nootH raoM dtaawnM theeF geertL kheuuM wanM theeF raoM rapH naaF theeF dtaaiM
"The day we are born is the day we accept that we will die."

มนุษย์รับหน้าที่เกิด
maH nootH rapH naaF theeF geertL
"Man accepts the fate of his birth."

และที่น่าชวนหัวไปกว่านั้นคือ มนุษย์หน้ามึนเหล่านี้ กล้าประกาศตัวว่า เราเป็นนักการเมืองรุ่นใหม่
laeH theeF naaF chuaanM huaaR bpaiM gwaaL nanH kheuuM maH nootH naaF meunM laoL neeH glaaF bpraL gaatL dtuaaM waaF raoM bpenM nakH gaanM meuuangM roonF maiL
"And, what is even funnier than that is that confused people like these dare to declare that they constitute a new generation of politicians."