เอาหูไปนาเอาตาไปไร่
aoM huuR bpaiM naaM aoM dtaaM bpaiM raiF
to turn a blind eye toward

เดินด้วยตีน เห็นด้วยตา พูดด้วยปาก ฟังด้วยหู
deernM duayF dteenM henR duayF dtaaM phuutF duayF bpaakL fangM duayF huuR
to experience something directly; (lit., “to walk with one’s feet; to see with one’s own eyes; to speak directly, and to hear with one’s own ears.”)

หายก็รู้ดูก็งามตา
haaiR gaawF ruuH duuM gaawF ngaamM dtaaM
"A place for everything and everything in its place."

ฉันนะยังไม่เชื่อตาตัวเองเลย!
chanR naH yangM maiF cheuuaF dtaaM dtuaaM aehngM leeuyM
"I still can't believe my own eyes."

ตาต่อตา ฟันต่อฟัน
dtaaM dtaawL dtaaM fanM dtaawL fanM
"An eye for an eye, and a tooth for a tooth."

ไกลตา ไกลใจ
glaiM dtaaM glaiM jaiM
"Long absent, soon forgotten." — "Out of sight, out of mind."

เอาหูไปนา เอาตาไปไร่
aoM huuR bpaiM naaM aoM dtaaM bpaiM raiF
"To turn a blind eye." — "To turn a deaf ear."

เข้าเมืองตาหลิ่ว ต้องหลิ่วตาตาม
khaoF meuuangM dtaaM liuL dtawngF liuL dtaaM dtaamM
"When in Rome do as the Romans do."

ความรักเหมือนโรคา บันดาลตาให้มืดมน
khwaamM rakH meuuanR ro:hM khaaM banM daanM dtaaM haiF meuutF mohnM
"Love is blind."

ถี่ลอดตาช้าง ห่างลอดตาเล็น
theeL laawtF dtaaM chaangH haangL laawtF dtaaM lenM
"Penny wise and pound foolish."

ดูตาม้าตาเรือ
duuM dtaaM maaH dtaaM reuuaM
"Look before you leap."

สิบปากว่าไม่เท่าตาเห็น สิบตาเห็นไม่เท่ามือคลำ
sipL bpaakL waaF maiF thaoF dtaaM henR sipL dtaaM henR maiF thaoF meuuM khlamM
"Experience is the mother of wisdom."

เห็นเศษฟางในตาผู้อื่น แต่ไม่เห็นท่อนซุงในตาตัวเอง
henR saehtL faangM naiM dtaaM phuuF euunL dtaaeL maiF henR thaawnF soongM naiM dtaaM dtuaaM aehngM
"To see the straw in the others eye but not the girder in ones own eye." — [French Proverb] "See a mote in another’s eye but fail to see a beam in your own (Luke 6:41 - also found in the Talmud, Petronius, Arabic, Persian etc. - No.23)."

สังคมจะจับตามองว่าหัวหน้าพรรคจะปรับท่าทีที่แข็งกร้าวของตัวเองหรือไม่
sangR khohmM jaL japL dtaaM maawngM waaF huaaR naaF phakH jaL bprapL thaaF theeM theeF khaengR graaoF khaawngR dtuaaM aehngM reuuR maiF
"Society will be watching to see if the head of the party will (be able to) change his rough and harsh attitude or not."

เราอ่านกวีนิพนธ์ด้วยตา มีใจจดใจจ่อต่อสิ่งที่กำลังอ่าน
raoM aanL gaL weeM niH phohnM duayF dtaaM meeM jaiM johtL jaiM jaawL dtaawL singL theeF gamM langM aanL
"We read poetry with our eyes and we pay attention to what we are reading."

เขายังคงเดินหน้ากระชับอำนาจตัวเองและคนใกล้ชิด อย่างน่าจับตา
khaoR yangM khohngM deernM naaF graL chapH amM naatF dtuaaM aehngM laeH khohnM glaiF chitH yaangL naaF japL dtaaM
"He continues to move ahead and strengthen (both) his personal power and of those who are close to him in a truly noteworthy manner."

ประเทศไทยไม่ได้เป็นประเทศบ้านป่าเมืองเถื่อนที่จะทำอะไร ๆ นอกรีตนอกรอยโดยไม่สนใจไยดีต่อสายตาชาวโลก
bpraL thaehtF thaiM maiF daiF bpenM bpraL thaehtF baanF bpaaL meuuangM theuuanL theeF jaL thamM aL raiM aL raiM naawkF reetF naawkF raawyM dooyM maiF sohnR jaiM yaiM deeM dtaawL saaiR dtaaM chaaoM lo:hkF
"Thailand is not a barbarous country which acts outside the bounds of convention nor is it uninterested in (how it is viewed) in the eyes of the world."

โปรดอย่ากะพริบตา
bpro:htL yaaL gaL phripH dtaaM
"Don’t blink!"

อย่างกรณีชะตากรรมของนายกรัฐมนตรีเก่าที่เพียงแค่กะพริบตาทุกอย่างก็พังครืน
yaangL gaL raH neeM chaH dtaaM gamM khaawngR naaM yohkH ratH thaL mohnM dtreeM gaoL theeF phiiangM khaaeF gaL phripH dtaaM thookH yaangL gaawF phangM khreuunM
"Just like the back luck of the former prime minister where everything collapsed in the blink of an eye."

ตาของเขาเหลือบไปยังชายคนนั้นอีก แต่คราวนี้ทำให้ความรู้สึกพลุ่งพล่านมากขึ้น
dtaaM khaawngR khaoR leuuapL bpaiM yangM chaaiM khohnM nanH eekL dtaaeL khraaoM neeH thamM haiF khwaamM ruuH seukL phloongF phlaanF maakF kheunF
"He glanced over at that guy again; but this time it made him get even angrier."

ความรู้บางอย่างที่ตาคิดว่ารู้แล้ว แต่ไม่ชัดและอาจคลาดเคลื่อน
khwaamM ruuH baangM yaangL theeF dtaaM khitH waaF ruuH laaeoH dtaaeL maiF chatH laeH aatL khlaatF khleuuanF
"Sometimes what we see with our eyes, turns out to be wrong."

เขาตาเหลืองเพราะเขาเป็นตับอักเสบ
khaoR dtaaM leuuangR phrawH khaoR bpenM dtapL akL saehpL
"He is jaundiced because he is suffering from hepatitis."

เขานั่งมองโทรศัพท์มือถือรุ่นใหม่ล่าสุด ตั้งแต่ซื้อมายังใช้ไม่คุ้มค่า นอกจากแลบลิ้นปลิ้นตาถ่ายรูปอยู่คนเดียว
khaoR nangF maawngM tho:hM raH sapL meuuM theuuR roonF maiL laaF sootL dtangF dtaaeL seuuH maaM yangM chaiH maiF khoomH khaaF naawkF jaakL laaepF linH bplinF dtaaM thaaiL ruupF yuuL khohnM diaaoM
"He sat looking at his telephone which was the latest model; after he had purchased it, he had never used it so as to justify its price, other than taking his picture while sticking his tongue out and making funny faces."

กำแพงมีหู ประตูมีตา
gamM phaaengM meeM huuR bpraL dtuuM meeM dtaaM
"The walls have ears. [Doors have eyes.]"

สิบปากว่า ไม่เท่าตาเห็น
sipL bpaakL waaF maiF thaoF dtaaM henR
"Seeing is believing."

หนึ่งชั่วโมงถัดมาแกต้องลุยน้ำเหนือเข่าพอกวาดตามองไปรอบตัว เห็นระลอกคลื่นซัดใบข้าวไหวระริก
neungL chuaaF mo:hngM thatL maaM gaaeM dtawngF luyM naamH neuuaR khaoL phaawM gwaatL dtaaM maawngM bpaiM raawpF dtuaaM henR raH laawkF khleuunF satH baiM khaaoF waiR raH rikH
"Just one hour later, he had to wade through water above knee-height. When he wiped his eyes and looked around, he noticed that the ripples had caused the leaves on the rice stalks to vibrate."

เมื่อมีปัญหาเกี่ยวกับตาหรือโรคตา ไม่ควรปล่อยทิ้งไว้หรือรักษาเองควรรีบไปหาแพทย์ทันที
meuuaF meeM bpanM haaR giaaoL gapL dtaaM reuuR ro:hkF dtaaM maiF khuaanM bplaawyL thingH waiH reuuR rakH saaR aehngM khuaanM reepF bpaiM haaR phaaetF thanM theeM
"When you have a problem with your eyes or you have an eye infection, you should not neglect it or try to treat it yourself; you should go see a doctor right away."

เขาเพ่งดูกำแพงด้วยตาลอย ๆ
khaoR phengF duuM gamM phaaengM duayF dtaaM laawyM laawyM
"He stared at the wall vacantly."

หมอให้คนไข้เหลือกตาเพื่อตรวจความผิดปกติ
maawR haiF khohnM khaiF leuuakL dtaaM pheuuaF dtruaatL khwaamM phitL bpaL gaL dtiL
"The doctor had his patient roll his eyes around in order to see whether there was anything abnormal."

ฉันตกตะลึงตาเหลือกเมื่อเห็นเลือดหยดไหลเป็นทาง
chanR dtohkL dtaL leungM dtaaM leuuakL meuuaF henR leuuatF yohtL laiR bpenM thaangM
"I was shocked with my eyes wide open when I saw the trail of blood drops."

แจกันใบใหญ่มีดอกไม้ปักอยู่ ๒-๓ ดอก ดูแล้วหล็อนตา
jaaeM ganM baiM yaiL meeM daawkL maaiH bpakL yuuL saawngR saamR daawkL duuM laaeoH lawnR dtaaM
"The large vase has only two or three flowers; it appears that there are too few [flowers]."

ถึงฟ้าจะกั้น ให้ฉันและเธอ ไกลกันสุดตา
theungR faaH jaL ganF haiF chanR laeH thuuhrM glaiM ganM sootL dtaaM
Even though the sky which separates us puts us out of each other’s sight.,

หรือว่าภูผา ทอดยาวขวางหน้าบังตาแค่ไหน
reuuR waaF phuuM phaaR thaawtF yaaoM khwaangR naaF bangM dtaaM khaaeF naiR
Or the mountains which extend before us block our view,

ผมถ่างตารอไม่ไหว
phohmR thaangL dtaaM raawM maiF waiR
"I couldn’t stay up."

๑. โฟกัสที่ตา
neungL fo:hM gatL theeF dtaaM
1. Focus on the Eyes.

ถ้าหากว่าเราไม่ได้โฟกัสที่ดวงตาและทำให้ตาไม่ชัดนั้น ตัวแบบที่เราถ่ายจะดูเหมือนคนสุขภาพไม่ดี
thaaF haakL waaF raoM maiF daiF fo:hM gatL theeF duaangM dtaaM laeH thamM haiF dtaaM maiF chatH nanH dtuaaM baaepL theeF raoM thaaiL jaL duuM meuuanR khohnM sookL khaL phaapF maiF deeM
If we do not focus on the eyes and do not [thereby] render the eyes clearly, the model whom we are photographing will appear to be in ill health.

ท่านไม่ควรใช้วิธีสังเกตด้วยตาว่า ลมยางรถยนต์ของท่านอ่อนเกินไปหรือยัง
thanF maiF khuaanM chaiH wiH theeM sangR gaehtL duayF dtaaM waaF lohmM yaangM rohtH yohnM khaawngR thanF aawnL geernM bpaiM reuuR yangM
You should not use just the eyeball method to determine whether your car’s tires are low on air or not.

"อีกแป๊บหนึ่ง" พ่อบอก แต่ตายังจ้องเป๋ง มองดูภาพผู้คนที่มาชุมนุมและเจ้าหน้าที่ตำรวจปราบจลาจลที่ถูกส่งมาตรึงกำลังพร้อมโล่และกระบองด้วยหัวใจหวั่นระทึก
eekL bpaaepH neungL phaawF baawkL dtaaeL dtaaM yangM jaawngF bpengR maawngM duuM phaapF phuuF khohnM theeF maaM choomM noomM laeH jaoF naaF theeF dtamM ruaatL bpraapL jaL laaM johnM theeF thuukL sohngL maaM dtreungM gamM langM phraawmH lo:hF laeH graL baawngM duayF huaaR jaiM wanL raH theukH
" “Just a moment longer,” my father said, but his eyes remained glued to the TV screen, his heart beating anxiously, as he watched pictures of the rally protesters and the riot police who were sent to hold their positions with shields and batons at the ready."

เออ เรามองไม่เห็นถนนเลยนะครับ เพราะว่ามันจะมีน้ำเกาะอยู่ที่ตาของเรา แล้วเราก็ต้องทรงตัวรถด้วย
uuhrM raoM maawngM maiF henR thaL nohnR leeuyM naH khrapH phrawH waaF manM jaL meeM naamH gawL yuuL theeF dtaaM khaawngR raoM laaeoH raoM gaawF dtawngF sohngM dtuaaM rohtH duayF
"Oh, and we can’t see the road at all because there is water in our eyes and we need to keep our [motorcycle] upright as well."

นึกดูสิครับ มีนักท่องเที่ยวไทยที่คนที่นะมีโอกาสเห็นพายุไต้ฝุ่นกับตา
neukH duuM siL khrapH meeM nakH thaawngF thiaaoF thaiM theeF khohnM theeF naH meeM o:hM gaatL henR phaaM yooH dtaiF foonL gapL dtaaM
"Think about it! Here were Thai tourists who had a chance to see typhoon with their own eyes."

"ตา" ก็ทำให้อาหารอร่อยขึ้นเช่นกัน
dtaaM gaawF thamM haiF aaM haanR aL raawyL kheunF chenF ganM
"Our eyes make the food even more delicious."

แต่ละคนมีสีหน้าตาครุ่นคิดว่า อาจารย์หนุ่มคนนี้จะมาไม้ไหน?
dtaaeL laH khohnM meeM seeR naaF dtaaM khroonF khitH waaF aaM jaanM noomL khohnM neeH jaL maaM maaiH naiR
"The faces of each of the students showed that they were wondering what the professor was getting at..."

สิ่งที่ตาเห็นนั้นคือฟันปลอมแน่ ๆ แต่สิ่งที่จิตเห็นคือ อาการดีใจค่ะ จบข่าว!
singL theeF dtaaM henR nanH kheuuM fanM bplaawmM naaeF dtaaeL singL theeF jitL henR kheuuM aaM gaanM deeM jaiM khaF johpL khaaoL
"That which we saw with out own eyes was the false teeth, but what our minds actually perceived was our relief. End of story."

ทั้งหูและตาของเถ้าแก่นั้น เหมือนจะคอยจ้องจับผิดเด็กลูกจ้างอยู่ตลอดเวลา
thangH huuR laeH dtaaM khaawngR thaoF gaaeL nanH meuuanR jaL khaawyM jaawngF japL phitL dekL luukF jaangF yuuL dtaL laawtL waehM laaM
"The shopkeeper always kept his eyes and ears open for any little mistake his employees might make."

สัมผัสทั้ง ๕ คือสัมผัสด้วย ตา หู จมูก ลิ้น และกาย
samR phatL thangH haaF kheuuM samR phatL duayF dtaaM huuR jaL muukL linH laeH gaaiM
"[We experience with world] through our five senses, through our eyes, years, nose, tongue, and our bodies."

นั่งอยู่หน้าจอคอมพิวเตอร์มาหลายชั่วโมงแล้ว ตาชักจะเบลอ
nangF yuuL naaF jaawM khaawmM phiuM dtuuhrM maaM laaiR chuaaF mo:hngM laaeoH dtaaM chakH jaL bluuhrM
"I’ve been sitting in front of the computer screen for many hours; my eyes are getting blurry."

ผมกวาดตามองห้องที่ดูสว่างและโล่ง
phohmR gwaatL dtaaM maawngM haawngF theeF duuM saL waangL laeH lo:hngF
"I looked around at the room which appeared bright and spacious."

วิธีการป้องกันไม่ให้มนต์ดำที่เราไม่สามารถมองเห็นด้วยตา เข้ามาทำร้ายเราได้นั้น จะต้องปฏิบัติตัวดังนี้
wiH theeM gaanM bpaawngF ganM maiF haiF mohnM damM theeF raoM maiF saaR maatF maawngM henR duayF dtaaM khaoF maaM thamM raaiH raoM daiF nanH jaL dtawngF bpaL dtiL batL dtuaaM dangM neeH
"Here’s what you need to do to prevent invisible evil spirts from harming you:"

เวลายินเรียกชื่อเรา หรือยินเสียงอะไรอย่าไปทัก ให้เห็นหน้าเห็นตาก่อนแล้วค่อยขานรับ
waehM laaM yinM riiakF cheuuF raoM reuuR yinM siiangR aL raiM yaaL bpaiM thakH haiF henR naaF henR dtaaM gaawnL laaeoH khaawyF khaanR rapH
"When you hear someone call you or you hear any sound, do not respond; make sure that you see who it is first then you can respond."

คนไข้(หมอ) "หมอครับ ตาผมแย่แล้ว ผมมองอะไรไม่ชัดเลย ตาผมกำลังจะบอดใช่ไหมหมอ"
khohnM khaiF maawR maawR khrapH dtaaM phohmR yaaeF laaeoH phohmR maawngM aL raiM maiF chatH leeuyM dtaaM phohmR gamM langM jaL baawtL chaiF maiH maawR
"Patient (the doctor): “Doctor, my eyes have failed. I can’t see anything clearly at all. I’m going blind, aren’t I, Doc?” "

หมอ(วิศวกร) "ต้องขอโทษด้วยนะครับ เราไม่สามารถ)รักษาโรคตาได้ เดี๋ยวหมอจะให้เงิน)ชดเชย ๑๐๐๐ บาท ตามสัญญานะครับ"
maawR witH saL waH gaawnM dtawngF khaawR tho:htF duayF naH khrapH raoM maiF saaR maatF rakH saaR ro:hkF dtaaM daiF diaaoR maawR jaL haiF ngernM chohtH cheeuyM phanM baatL dtaamM sanR yaaM naH khrapH
"Doctor (the engineer): “I must express my apologies. We cannot cure your eye disease. I’ll give you the 1,000 baht compensation as I promised.” "

หมอ(วิศวกร) "ยินดีด้วยครับ ตาคุณเป็นปกติแล้ว ขอเก็บค่ารักษา ๕๐๐ บาทนะครับ!"
maawR witH saL waH gaawnM yinM deeM duayF khrapH dtaaM khoonM bpenM bpaL gaL dtiL laaeoH khaawR gepL khaaF rakH saaR haaF raawyH baatL naH khrapH
"Doctor (the engineer): “Congratulations! Your vision is normal. Please pay me my 500 baht fee.” "

นาย ก- ตาช้ำ ตาแดง แสบตา สายตาจะสั้นเร็วกว่าปกติ
naaiM dtaaM chamH dtaaM daaengM saaepL dtaaM saaiR dtaaM jaL sanF reoM gwaaL bpaL gaL dtiL
"Mr. A.: You will experience swelling, redness or soreness in the eye, and acceleration of myopia."

เจ็ด หลังเกษียณ การเดินทางท่องเที่ยว ควรทำอย่างสม่ำเสมอเพื่อเปิดหู เปิดตา เปิดใจ และเปิดทัศนคติใหม่ ๆ
jetL langR gaL siianR gaanM deernM thaangM thaawngF thiaaoF khuaanM thamM yaangL saL mamL saL muuhrR pheuuaF bpeertL huuR bpeertL dtaaM bpeertL jaiM laeH bpeertL thatH saL naH khaH dtiL maiL
"Seventh, after you retire you should travel constantly in order to expand your horizons and gain new attitudes."

ถ้าคุณใช้ปากและนิ้วมากกว่าหูกับตาไม่ช้าสมองจะพิการ
thaaF khoonM chaiH bpaakL laeH niuH maakF gwaaL huuR gapL dtaaM maiF chaaH saL maawngR jaL phiH gaanM
"If you use your mouth and fingers more than your ears and eyes, your brain will soon deteriorate."

"แล้วทำไมขอบตาดำจัง"
laaeoH thamM maiM khaawpL dtaaM damM jangM
"“So, why are you eyes so black and blue?” "

แม่เฒ่าเหลือกตาขึ้นจนเห็นแต่นัยน์ตาขาว ๆ
maaeF thaoF leuuakL dtaaM kheunF johnM henR dtaaeL naiM dtaaM khaaoR
"The old woman rolled her eyes up [in her head] until you see only the whites of her eyes."

ใต้ตาเธอเขียวคล้ำเหมือนคนอดนอน
dtaiF dtaaM thuuhrM khiaaoR khlaamH meuuanR khohnM ohtL naawnM
"She had dark circles under her eyes as if she had not slept."

"เรื่องผี ๆ เหรอ" ผมเบิกตาโต
reuuangF pheeR ruuhrR phohmR beerkL dtaaM dto:hM
"“Is this about ghosts?” I ask with my eyes wide open."

ชาย- เดือนสวยสว่างพร่างตา ฟ้าชื่นวิญญา จันทราจุมพิตทุกคืน
chaaiM deuuanM suayR saL waangL phraangF dtaaM faaH cheuunF winM yaaM janM thaH raaM joomM phitH thookH kheuunM
(Male) "The moon is so bright and beautiful; it dazzles in my eyes. The sky refreshes my soul as the moon kisses it each night."

เอานิ้วทิ่มตา เอาเก้าอี้ฟาดก็ได้
aoM niuH thimF dtaaM aoM gaoF eeF faatF gaawF daiF
"One wrestler pokes the other in the eye or beats him with a chair."

ตาพวนพูดจบ ดึงผ้าขาวม้าที่พาดบ่าอยู่มาคาดเอว ท่าทางของชายชราทะมัดทะแมงขึ้นราวกับเป็นคนละคนกับที่ยืนร่ำไห้อยู่เมื่อสักครู่นี้
dtaaM phuaanM phuutF johpL deungM phaaF khaaoR maaH theeF phaatF baaL yuuL maaM khaatF aayoM thaaF thaangM khaawngR chaaiM chaH raaM thaH matH thaH maaengM kheunF raaoM gapL bpenM khohnM laH khohnM gapL theeF yeuunM ramF haiF yuuL meuuaF sakL khruuF neeH
"Grandfather Puan finished speaking; he then took his loincloth which had worn over his shoulders and tied it around his waist. The demeanor of the old man became more energetic, as if he were a different person from when he stood there crying just a while ago."

ความงามอยู่ที่ตาของผู้เห็น
khwaamM ngaamM yuuL theeF dtaaM khaawngR phuuF henR
"Beauty is in the eye of the beholder."

แพทย์ปลิ้นเปลือกตาของเขาขึ้นเพื่อหาผงที่เข้าตา
phaaetF bplinF bpleuuakL dtaaM khaawngR khaoR kheunF pheuuaF haaR phohngR theeF khaoF dtaaM
"The doctor turned his eyelid inside out in order to find any dirt that got into his eye."

หมอดูที่นี่ดูดวงแม่นมากเหมือนตาเห็น
maawR duuM theeF neeF duuM duaangM maaenF maakF meuuanR dtaaM henR
"The fortune teller told my fortune so precisely it was as if he could see the future."

เขามีที่ให้ออกกำลังกาย ที่วิ่งยามเช้ายามเย็น ที่พักผ่อนหย่อนใจงามหูงามตา ได้หน้าได้ตา
khaoR meeM theeF haiF aawkL gamM langM gaaiM theeF wingF yaamM chaaoH yaamM yenM theeF phakH phaawnL yaawnL jaiM ngaamM huuR ngaamM dtaaM daiF naaF daiF dtaaM
"He has a lovely place to exercise, to run in the morning and in the evening, and to relax."

เขาหยุดร้องเพลงและชำเลืองตาดูทุกคน แต่ไม่มีใครสนใจมองตอบ
khaoR yootL raawngH phlaehngM laeH chamM leuuangM dtaaM duuM thookH khohnM dtaaeL maiF meeM khraiM sohnR jaiM maawngM dtaawpL
"He stopped singing and glanced up to look at everyone [in the audience]; however, no one was interested in looking back at him."

ตาทรายยิ่งปลานิลวาม พรายเพริศ
dtaaM saaiM yingF bplaaM ninM waamM phraaiM phreertF
"1. The deer beholds a glittery fish; he beholds its beauty."

การลาบวช ลาพ่อ แม่ ลาญาติผู้ใหญ่ ปู่ ย่า ตา ยาย
gaanM laaM buaatL laaM phaawF maaeF laaM yaatF phuuF yaiL bpuuL yaaF dtaaM yaaiM
"When taking leave to become ordained as a monk, [a person should] bid farewell to his parents, his senior relatives, and his grandparents."

นักวิจัยมีเวลาราว ๔๕ นาทีในการทำงาน ตรวจดูสภาพร่างกาย ดูอวัยวะทุกส่วน หู ตา จมูก และฟัน
nakH wiH jaiM meeM waehM laaM raaoM seeL sipL haaF naaM theeM naiM gaanM thamM ngaanM dtruaatL duuM saL phaapF raangF gaaiM duuM aL waiM yaH waH thookH suaanL huuR dtaaM jaL muukL laeH fanM
"Researchers have only 45 minutes to work and examine the condition of its body; they look at all its organs including its ears, eyes, nose, and teeth."

พ่อแม่ของปู่ย่าตายายทั้งสองข้าง
phaawF maaeF khaawngR bpuuL yaaF dtaaM yaaiM thangH saawngR khaangF
great grandparents; eight parents of one's grandparents

ตาโตตกต้นตาลตาย
dtaaM dto:hM dtohkL dtohnF dtaanM dtaaiM
[alliteration] "Grandfather Toh fell to his death from a sugar palm tree."

เขาจะเห็นตานั่งสูบยาเส้น พร้อมกับสีซอยามตะวันใกล้ลับยอดยาง
khaoR jaL henR dtaaM nangF suupL yaaM senF phraawmH gapL seeR saawM yaamM dtaL wanM glaiF lapH yaawtF yaangM
"He would see his grandfather sitting and smoking while at the same time he would play his fiddle while the sun set over the top of the rubber trees."

ส่งให้ไปอยู่กับตายายที่ต่างจังหวัด เพราะเราสองคนไม่มีเวลาดูแลต้องออกไปทำงาน
sohngL haiF bpaiM yuuL gapL dtaaM yaaiM theeF dtaangL jangM watL phrawH raoM saawngR khohnM maiF meeM waehM laaM duuM laaeM dtawngF aawkL bpaiM thamM ngaanM
"[We] sent him upcountry to live with his maternal grandparents because we did not have time to take care of him, as we both had to work."

ตากับยายก็อยากเอาหลานไปเลี้ยงที่ต่างจังหวัดเพื่อแก้เหงา เพราะแกอยู่กันแค่สองคนตายาย
dtaaM gapL yaaiM gaawF yaakL aoM laanR bpaiM liiangH theeF dtaangL jangM watL pheuuaF gaaeF ngaoR phrawH gaaeM yuuL ganM khaaeF saawngR khohnM dtaaM yaaiM
"[His] grandparents wanted their grandson to live with them upcountry to keep them from being lonely because the two of them lived all alone."

ขุนนางใช่พ่อแม่ หินแง่ใช่ตายาย
khoonR naangM chaiF phaawF maaeF hinR ngaaeF chaiF dtaaM yaaiM
"Do not rely on others outside of oneself and one’s family."

ตาพวนปรายตามองชาวบ้านหลายร้อยคนที่กำลังนั่งบ้างยืนบ้างอยู่หน้าแล้วทำให้แกรู้สึกฮึกเหิมขึ้นจนขนลุกชัน
dtaaM phuaanM bpraaiM dtaaM maawngM chaaoM baanF laaiR raawyH khohnM theeF gamM langM nangF baangF yeuunM baangF yuuL naaF laaeoH thamM haiF gaaeM ruuH seukL heukH heermR kheunF johnM khohnR lookH chanM
"Phruan looked around at the hundreds of villagers who were sitting and standing around in front of him and it made him feel so energized that his hairs stood on end."

ยายบอกสมัยก่อนตาเดินออกจากบ้าน มีเงินหนึ่งบาท
yaaiM baawkL saL maiR gaawnL dtaaM deernM aawkL jaakL baanF meeM ngernM neungL baatL
"Grandmother said that in her time when Grandfather left the house he took one baht with him."

คุณช่วยหยิบเงินในตู้ให้ตาตุ๋ยแกหน่อยซิ
khoonM chuayF yipL ngernM naiM dtuuF haiF dtaaM dtuyR gaaeM naawyL siH
"Please get the money in the box and give it to Grandfather Tui."

ตาพวนรู้สึกว่าชีวิตบนแผ่นดินใหม่นี้มันอุดมสมบูรณ์
dtaaM phuaanM ruuH seukL waaF cheeM witH bohnM phaenL dinM maiL neeH manM ooL dohmM sohmR buunM
"Grandfather Phuan felt that his life on this new land fulfilled his every need."

เมื่อครั้งวัยเยาว์เขาอยู่กับตายายที่บ้านสวนแถวเมืองนนท์
meuuaF khrangH waiM yaoM khaoR yuuL gapL dtaaM yaaiM theeF baanF suaanR thaaeoR meuuangM nohnM
"When he was young, he lived with his maternal grandparents in a farmhouse in Nonthaburi."

ตาเป็นคนอารมณ์ร้ายมาก ๆ
dtaaM bpenM khohnM aaM rohmM raaiH maakF
"Our grandfather has a very bad temper."

ล่าสุดเมื่อเช้านี้ตาใช้แม่ไปซื้อของเพื่อมาทำกับข้าวตอนเย็น
laaF sootL meuuaF chaaoH neeH dtaaM chaiH maaeF bpaiM seuuH khaawngR pheuuaF maaM thamM gapL khaaoF dtaawnM yenM
"Just this morning grandfather wanted mother to buy some food for him so that she could cook dinner for him."

พอขากลับก็เจอตาเขาเดินออกมาตลาด
phaawM khaaR glapL gaawF juuhrM dtaaM khaoR deernM aawkL maaM dtaL laatL
"On the way back she met Grandfather walking to the market."

ตาเราเป็นอัมพฤกษ์เดินลำบาก
dtaaM raoM bpenM amM maH phreukH deernM lamM baakL
"Grandfather was disabled and walked with difficulty."

บอกว่าจะไม่ยุ่งกับตาอีกแล้ว
baawkL waaF jaL maiF yoongF gapL dtaaM eekL laaeoH
"[She] said that from then on she would have nothing to do with Grandfather."

ถึงเราไปพูดกับตา ตาก็คงไม่ยอมรับอยู่ดี
theungR raoM bpaiM phuutF gapL dtaaM dtaaM gaawF khohngM maiF yaawmM rapH yuuL deeM
"Even though we talked with Grandfather, he was not willing to admit what he had done."

ตานั่นฉกเงินเราไปหน้าตาเฉยได้ไงเนี่ย
dtaaM nanF chohkL ngernM raoM bpaiM naaF dtaaM cheeuyR daiF ngaiM niiaF
"How can it be that guy just snatch away our money without batting an eyelash?"